Τουριστικά Γραφεία - Κι άλλο κανόνι!

γράφει η Μάρθα Μουστάκα

Ξεκινώντας, θα πρέπει να σας ενημερώσω πως σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία (ν.393/76), υπάρχουν 2 κατηγορίες τουριστικών γραφείων:

1. Τα γραφεία γενικού τουρισμού
Τα γραφεία γενικού τουρισμού χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Τα εγκεκριμένα γραφεία από την IATA δηλαδή την Παγκόσμια Ένωση Αεροπορικών Εταιρειών, που έχουν δικαίωμα να εκδίδουν εισιτήρια για όλο το κόσμο και τα μη εγκεκριμένα τα οποία έχουν δικαίωμα να διαθέτουν εισιτήρια για όλο τον κόσμο αλλά κάποιο εγκεκριμένο γραφείο IATA τα εκδίδει για λογαριασμό τους.
Ειδικότερα τα γραφεία γενικού τουρισμού και των δύο κατηγοριών, μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες στους πελάτες τους παγκοσμίως, όπως κρατήσεις ξενοδοχείων σε όλο τον κόσμο, ενοικιάσεις αυτοκινήτων, οργανωμένες εκδρομές εσωτερικού και εξωτερικού, διοργανώσεις εκδρομών και πακέτων για αλλοδαπούς πελάτες στο εσωτερικό της χώρας κλπ. Ότι δηλαδή έχει να κάνει με εξωτερικό ΜΟΝΟ τα γραφεία γενικού τουρισμού έχουν δικαίωμα να το πραγματευτούν.

2. Τα γραφεία εσωτερικού τουρισμού
Τα γραφεία εσωτερικού τουρισμού, είναι γραφεία των οποίων η άδεια τους δίνει το δικαίωμα να παρέχουν υπηρεσίες ΜΟΝΟΝ εντός της χώρας. Δεν έχουν το δικαίωμα να πουλούν εισιτήρια εξωτερικού, εκδρομές στο εξωτερικό ή άλλές υπηρεσίες που αναφέρονται εκτός συνόρων. Επίσης μπορούν να πωλούν μόνο σε ημεδαπούς ή αλλοδαπούς μονίμως διαμένοντες στον τόπο λειτουργίας του γραφείου εσωτερικού τουρισμού.

Το τι συμβαίνει βέβαια στην πραγματικότητα, απέχει πολύ από το νομικό πλαίσιο που μόλις περιληπτικά ανέφερα και όπως θα δούμε πιο κάτω αυτό δεν είναι μόνο ανεύθυνο και παράνομο, που ίσως αυτό είναι το λιγότερο, αλλά επικίνδυνο για τους ίδιους τους επιβάτες.

Όλα τα γραφεία, όλων των κατηγοριών, υποχρεούνται βάσει νόμου να έχουν ασφαλισμένους τους επιβάτες τους με την ασφάλεια ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ.

Τι είναι η ασφάλεια αστικής ευθύνης;

Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα 339 / 1996, το οποίο ορίζει την υποχρέωση για ασφάλιση αστικής ευθύνης και διευκρινίζει πολλά για τον τρόπο που θα πρέπει να διοργανώνονται οι εκδρομές, συμβαίνουν τα ακόλουθα:
«5.α. Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, τα οποία παρέχουν υπηρεσίες οργανωμένων ταξιδιών, υποχρεούνται να είναι εφοδιασμένα με την προβλεπόμενη από το νόμο άδεια και συγκεκριμένα:
1) Τα τουριστικά γραφεία γενικού και εσωτερικού τουρισμού, με την άδεια λειτουργίας των άρθρων 3 και 4 του Ν. 393/76 (τ. 199 Α') "περί ιδρύσεως και λειτουργίας τουριστικών γραφείων".

β. Οι διοργανωτές ή οι πωλητές οργανωμένων ταξιδιών των εδαφ. 1, 2 και 3 της παρ. 5 α του παρόντος άρθρου οφείλουν να συνάπτουν ασφαλιστήριο συμβόλαιο αστικής επαγγελματικής ευθύνης, προερχομένης εκ λαθών και παραλείψεων κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους, με νομίμως λειτουργούσα στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος μέλος των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ασφαλιστική εταιρεία. Το συμβόλαιο θα καλύπτει τυχόν αξιώσεις καταναλωτών οι οποίες προέρχονται από τη μη εκτέλεση ή την πλημμελή εκτέλεση της τουριστικής συμβάσεως όπως αυτή ορίζεται στο παρόν. Στην υποχρέωση αυτή υπόκεινται και τα ήδη λειτουργούν τα τουριστικά γραφεία από τής ενάρξεως ισχύος του παρόντος εφόσον διοργανώνουν ή πωλούν οργανωμένα ταξίδια

και

Άρθρο 7: Αφερεγγυότητα - Πτώχευση
1. Η σύναψη ασφαλιστικής σύμβασης, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 5, παράγραφος 5, καλύπτει σε περίπτωση αφερεγγυότητας ή πτώχευσης του διοργανωτή και / ή του πωλητή πέραν των άλλων αξιώσεων, την υποχρέωση επιστροφής των καταβληθέντων και τον επαναπατρισμό του καταναλωτή.
2. Για την περίπτωση αφερεγγυότητας ή πτώχευσης, στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο θα πρέπει ν' αναφέρεται και ο τρόπος άμεσης καταβολής των εξόδων επαναπατρισμού.
3. Οι κίνδυνοι του άρθρου αυτού και οι αντίστοιχες αξιώσεις του καταναλωτή, είναι δυνατόν εναλλακτικά να καλύπτονται με τραπεζικές εγγυήσεις. Σε περίπτωση που διοργανωτής ή πωλητής οργανωμένου ταξιδιού είναι τουριστικό γραφείο, η κάλυψη των αναφερομένων στην παρ. 1 του άρθρου αυτού κινδύνων, μπορεί να εξασφαλίζεται εναλλακτικά προς το ασφαλιστήριο συμβόλαιο και τις τραπεζικές εγγυήσεις, από ειδικό κοινό ταμείο.»

Όπως βλέπουμε λοιπόν, ο νόμος είναι ξεκάθαρος και προστατεύει τους καταναλωτές από τους κακούς επαγγελματίες.
Η ερώτηση που πρέπει να θέσετε στον εαυτό σας λοιπόν είναι: ΕΣΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕ;

Ζητήσατε ποτέ την άδεια λειτουργίας του τουριστικού γραφείου που εξυπηρετείστε;
Ζητήσατε ποτέ την αστική σας ευθύνη σε μια οργανωμένη εκδρομή που συμμετείχατε;

Αν όχι, ήσασταν απλά τυχεροί ως τώρα και αυτό γιατί αν το γραφείο που απευθύνεστε δεν πληροί τις προϋποθέσεις που προαναφέρθηκαν, τότε απλά δεν σας καλύπτει ο νόμος και σε περίπτωση αθέτησης συμφωνίας ή πτώχευσης του γραφείου δεν δικαιούστε ούτε καν την κάλυψη του κράτους να σας επιστρέψει στη χώρα σας.

Δείτε το παράδειγμα της kiss flights: Οι αρκετές χιλιάδες τουρίστες επιστρέφουν στην πατρίδα τους δια εξόδων του κράτους γιατί το συγκεκριμένο γραφείο παρόλο που πτώχευσε είχε ασφαλισμένους τους πελάτες του και κατείχε τις αντίστοιχες εγγυητικές που επιβάλει η αγγλική νομοθεσία.

Το ίδιο συμβαίνει και στην Ελλάδα.

Τα γραφεία γενικού τουρισμού υποχρεούνται να καταθέσουν στον Ε.Ο.Τ. εγγυητική επιστολή τραπέζης αξίας 13.000€ για την κάλυψη όλων των παραπάνω. Ιδίως τα γραφεία IATA επιπλέον καταβάλουν εγγυητικές αξίας πολλών χιλιάδων ευρώ, το ύψος των οποίων αξιολογείται σύμφωνα με τους τζίρους του κάθε γραφείου και κυμαίνεται από 15.000 ως και 700.000€ για την προστασία των επιβατών.

Από την άλλη μεριά τα γραφεία εσωτερικού τουρισμού, ακριβώς γιατί σύμφωνα με τον νόμο «υποτίθεται» πως δεν πουλούν υπηρεσίες εξωτερικού, άρα το κόστος είναι πολύ πιο μικρό, υποχρεούνται σε εγγυητική της τάξης μόνο των 5.000€.

Και εδώ θα σας ρωτήσω. Αν το γραφείο που εμπιστεύεστε έχει άδεια εσωτερικού τουρισμού, θα φτάσουν οι 5.000€ να καλύψουν τα 20, 30, 50, 200 άτομα που το γραφείο έχει σε εκδρομές ή πακέτα εκείνη την εποχή;

Δυστυχώς, η πλειονότητα των γραφείων στη χώρα μας, δεν πληροί τις νομικές προϋποθέσεις, δυστυχώς ακόμα και το πιο μικρό συνοικιακό γραφείο, ακόμα και οι ναυτικοί πράκτορες που σε καμία περίπτωση δεν έχουν δικαίωμα να εκδίδουν αεροπορικά εισιτήρια, δυστυχώς επαναλαμβάνω, όλοι κάνουν τα πάντα.

Και είναι λογικό από την μία γιατί, πιστέψτε με, το επάγγελμα αυτό έχει πολύ μικρά ποσοστά κέρδους, με αποτέλεσμα όλοι να προσπαθούν να πουλήσουν απ' όλα για να αυξήσουν τα κέρδη τους. Είναι πολύ άδικο όμως ένας άνθρωπος να έχει δεσμευμένη στην τράπεζα μια μικρή περιουσία για να είναι νόμιμος και σωστός και κάποιος άλλος που δεν έχει επενδύσει και δεν έχει ρισκάρει τίποτα, να μπορεί να τον ανταγωνίζεται. Και επιπλέον, με σοβαρότατο κίνδυνο για την ασφάλεια και ακεραιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει στους πελάτες του.

Όλα αυτά όμως συμβαίνουν γιατί δεν υπάρχει κράτος. Ο Ε.Ο.Τ. που είναι το αρμόδιο όργανο και δίνει την εντολή στην τουριστική αστυνομία του κάθε τόπου για αυτού του είδους τους ελέγχους, απλά δεν υπάρχει. Είναι ένας ακόμη υποβαθμισμένος οργανισμός που λόγω ελλείψεων σε προσωπικό και μέσα αδυνατεί να ελέγξει την νομιμότητα των πραγμάτων. Ούτε καν στα καταλύματα που κάθε χρόνο οι καταγγελίες τουριστών φτάνουν σωρηδόν και στις τρεις καταγγελίες θα έπρεπε το κατάλυμα να ελέγχεται και να σφραγίζεται, ούτε στα τουριστικά γραφεία, τα μισά εκ των οποίων λειτουργούν με ληγμένες εγγυητικές και άδειες.

Δεν είστε καλυμμένοι σε αυτή τη χώρα από το κράτος και γι' αυτό το λόγο πρέπει δυστυχώς μόνοι σας να αναζητάτε την νομιμότητα των επιλογών σας.

Κάποιοι από εσάς ίσως να θυμάστε την περίπτωση ελληνικού τουριστικού οργανισμού. Το συγκεκριμένο γραφείο τότε ήταν το μεγαλύτερο της Ελλάδας. Χιλιάδες κόσμος συμμετείχε σε εκδρομές και σε οργανωμένα προγράμματα. Και τα Χριστούγεννα εκείνης της χρονιάς, πτώχευσε. Χριστούγεννα!!! Πάνω από 2000 άτομα ξέμειναν σε διάφορες χώρες του κόσμου. Κάποιοι επέστρεψαν με έξοδα του κράτους από την άρση των τραπεζικών εγγυητικών του γραφείου και κάποιοι άλλοι δια εξόδων τους. Νομίζουμε πως αυτά τα τραβηγμένα σενάρια δεν θα συμβούν ποτέ σε εμάς. Λάθος. Τα τελευταία 3 χρόνια και πριν να ξεσπάσει η σημερινή κρίση στην Ελλάδα έχουν πτωχεύσει πάνω από 70 τουριστικά γραφεία, αφήνοντας εκατομμύρια ευρώ φέσι σε αεροπορικές και ακτοπλοϊκές εταιρείες, ξενοδοχεία και πολλούς εκτεθειμένους πελάτες που είχαν πληρώσει προκαταβολές αλλά ποτέ δεν ταξίδεψαν.

Είναι τα πράγματα τόσο τραγικά και είναι όλοι απατεώνες;
Σαφώς και όχι.
Οφείλουμε όμως εμείς οι ίδιοι να ενδιαφερόμαστε για τα δικαιώματά μας.

Αλλιώς πως περιμένουμε ο άλλος να είναι νομοταγής;
Από φιλότιμο;
Το φιλότιμο πέθανε!

Μουστάκα Μάρθα
Πτυχιούχος Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων
ΤΕΙ Αθήνας