Σκάνδαλα ή σκανδαλολογία; Ή μειωμένη ηθική αντίσταση;

γράφει η Ιωάννα Ρούφα - Έψιμου

Tα «σκάνδαλα» και η «σκανδαλολογία» φανερώνουν με τρόπο απλοϊκό και γενικεύμενο τη φτώχια του πολιτικού και κοινωνικού μας βίου σε εθνικό και προσφάτως σε τοπικό επίπεδο.

Υποθέσεις όπως Βατοπέδι, χρηματιστήριο, Siemens, ποδηλατόδρομοι, μαρίνα, Ζαχόπουλου ή και παρόμοιες δίνουν την ευκαιρία να υπάρξει ένας προβληματισμός και μία διάκριση μεταξύ των εννοιών της σκανδαλολογίας και του σκανδάλου.

Η σκανδαλολογία είναι μια απλή φημολογία. Έχει ως βάση αστήρικτες και αναπόδεικτες κατηγορίες, οι οποίες εξάπτουν τη φαντασία των μικρών θνητών. Συνήθως αυτή αυτοτροφοδοτείται με ψίθυρους ή με κραυγές ενίοτε και με ένα ιδιότυπο ενδιαφέρον, με «κουτσομπολιά», με αυθαίρετες προεκτάσεις και «ερμηνείες»και πολλά ενδεχόμενα με λυσσαλέα εμπάθεια, βάναυση σκοπιμότητα και απολίτικα επιχειρήματα. Η σκανδαλολογία ακουμπάει σε ζητήματα ιδιωτικού χαρακτήρα, τα οποία δεν έχουν σχέση με το δημόσιο βίο επιδιώκει όμως και στοχεύει στην πολιτική αποδυνάμωση ή και την εξόντωση.

Αντίθετα το «σκάνδαλο» είναι μια χειροπιαστή κατάσταση. Προύποθέτει παραβατική συμπεριφορά και δημιουργεί πρόκληση του δημοσίου αισθήματος και αναταραχή στην κοινή γνώμη. Το σκάνδαλο δηλαδή αποτελεί μια ευρύτερη και εντονότερη μορφή παραβίασης αλλά και καταπάτησης σημαντικών αρχών για την κοινωνία (κάθε κοινωνία έχει το δικό της σύστημα αξιών και ηθών οπότε η παραβίασή τους θεωρείται πρόκληση, ανατροπή, επικίνδυνο,"διαλυτικό" - διασπαστικό στοιχείο της ευρύτερης συνοχής της). Η έννοια του σκανδάλου διευρύνεται στο χώρο της πολιτικής καθώς η κοινωνία απαιτεί διαφάνεια, υποδειγματική συμπεριφορά και καταλογίζει στους πολιτικούς μιαν αυξημένη ευθύνη περιφρούρησης για τα δημόσια καλά και συμφέροντα.

Η συμπεριφορά του πολιτικού πρέπει να έχει και έναν παιδευτικό ρόλο, ο οποίος οφείλει να προβάλλει συνεχώς την εντιμότητα, το κοινό καλό, το δημόσιο συμφέρον και κυρίως την αμεροληψία και την δικαιοσύνη. Η συμπεριφορά των πολιτικών βρίσκεται στο μικροσκόπιο. Έτσι μπορεί σε μια συγκεκριμένη συγκυρία να μην διαπράττουν παραβατική συμπεριφορά, ωστόσο η πολιτική τους πράξη ή και η παραβίαση κωδίκων συμπεριφοράς να συνιστούν πολιτικό σκάνδαλο.

«Πολιτικά σκάνδαλα» βέβαια χαρακτηρίζονται και εκείνα που αφορούν την αθέμιτη χρήση ή κατάχρηση οικονομικών πόρων, όπως είναι π.χ. η επιδίωξη οικονομικών ωφελημάτων (είσπραξη «μίζας») για τη σύναψη συμφωνιών, που αφορούν προμήθειες ή την εκτέλεση δημοσίων έργων . Η απόκρυψη στοιχείων, παραστατικών, εγγράφων, η άρνηση για ενημέρωση συνιστά πολιτικό σκάνδαλο (Αν δεν προστατέψεις την τιμή σου πρέπει τουλάχιστον να την υπερασπιστείς).

Πολιτικά σκάνδαλα αποτελούν, επίσης και τα «σκάνδαλα κατάχρησης της εξουσίας» -όπως λέγονται- τα οποία σχετίζονται με την κατάχρηση της πολιτικής εξουσίας (της καρέκλας), η οποία μπορεί να έχει προσωπικό ή και συλλογικό χαραχτήρα και εντοπίζονται συνήθως στο ύφος, το ήθος, τους χειρισμούς , την απαξίωση την αλαζονική στάση, την ειδική μεταχείρηση, την ρατσιστική διάθεση.

Το σύστημα όμως αυτοπροστατεύεται και ο λαός με παροιμιώδη τρυφερότητα και αλτρουιστική διάθεση δίνει άφεση αμαρτιών στους διατελέσαντες σκάνδαλα υιοθετώντας το περίφημο... "Ποιός έχει το μέλι και δεν γλύφει" ή το... "όλοι ίδιοι είναι". Πρόσφατα οι στην πρωτεύουσα δημοσιογραφούντες πλάσαραν το..."μειωμένης ηθικής αντίστασης" προκειμένου να φτιασιδώσουν την κατάχρηση, την απάτη, την κλοπή, την απατεωνιά, την διαστροφή. Ανακάλυψαν δηλαδή την...κολυμβήθρα του Συλωάμ.

Σκάνδαλο είναι οι εξεταστικές επιτροπές, που στήνονται μόνο και μόνο για να εκτονώσουν την οργή του λαού αφού έτσι και αλλιώς τα εγκλήματα έχουν παραγραφεί δια του νόμου με τη μορφή τηλεοπτικού θεάματος. Σκάνδαλο είναι οι ατέρμονες δικαστικές διαδικασίες, οι οποίες αφενώς οδηγούν τα θέματα στην κατάψυξη, απαξιώνουν τη δικαιοσύνη στη συνείδηση του λαού, ενσπείρουν την ανασφάλεια και εγκαθυδρίουν την καχυποψία, αφετέρου σπιλώνουν ανεπανόρθωτα υπολήψεις και βυθίζουν ολόκληρες οικογένειες σε δυστυχία.