Κοινή εισήγηση των 13 συμβούλων για τον ΧΥΤΑ Κω

Κοινή εισήγηση των 13 συμβούλων στο δημοτικό συμβούλιο της Δευτέρας 22-8-2011

Η κατάσταση στον ΧΥΤΑ νήσου Κω και προτάσεις διαχείρισης του

Α. ΜΙΚΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Οι προσπάθεια δημιουργίας του ΧΥΤΑ ξεκινά ουσιαστικά το 1997 με την χωροθέτηση του. Οι εργασίες κατασκευής ξεκίνησαν 10 χρόνια μετά, τον Αύγουστο του 2007 κι αφού η κατάσταση με τους καιόμενους συνεχώς 3 σκουπιδότοπους του νησιού μας ήταν και επικίνδυνη και απαράδεκτη από κάθε πλευρά. Ολοκληρώθηκε, στο περίπου, η κατασκευή με αργούς ρυθμούς και η δοκιμαστική του λειτουργία ξεκίνησε ΒΕΒΙΑΣΜΕΝΑ και χωρίς την τήρηση των απαιτουμένων διαδικασιών με ευθύνη του ΔΣ του Συνδέσμου και κυρίως της δημοτικής αρχής του τότε δήμου της πόλεως Κω τον Δεκέμβριο του 2008. Η λειτουργία του συνεχίστηκε με εργολάβο τον ίδιο τον κατασκευαστή του έργου με καθυστερημένη απόφαση του ΔΣ του Συνδέσμου και με ακόμη πιο καθυστερημένη την απόφαση της οικονομικής επιβάρυνσης των 3 Δήμων ανά τόνο απορριμμάτων . Από κει και πέρα η λειτουργία του ανατέθηκε με απόφαση του νέου δημοτικού συμβουλίου 10-1-2011του ενιαίου Δήμου της Κω ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ! στην ΔΕΥΑΚ σύμφωνα με το αρθρο 21 παρ.7 του Ν. 3781/2008 και του Ν. 3852/2010-πρόγραμμα Καλλικράτης. Η απόφαση αυτή δεν εγκρίθηκε από την αποκεντρωμένη περιφερειακή αυτοδιοίκηση και η δημοτική αρχή αναγκάστηκε στο δημοτικό συμβούλιο της 27-7-2011 να εισάγει ως κατεπείγον και εκτός ημερησίας διατάξεως την διαγραφή της παραγράφου της ανάθεσης του ΧΥΤΑ στην ΔΕΥΑΚ, αφήνοντας όμως στον αέρα την ευθύνη της λειτουργίας του ΧΥΤΑ, από τότε μέχρι σήμερα. Ο κ. Δήμαρχος ισχυριζόταν ότι είχε συζητήσει το θέμα με φίλους του υπουργούς και είχε την σύμφωνη γνώμη τους για την ανάθεση στην ΔΕΥΑΚ. Από την Περιφέρεια Ν. Αιγαίουμαθαίναμε ότι ασκούνται πιέσεις για να αλλάξει ο νόμος ή να εκδοθεί τροποποιητική υπουργική απόφαση ώστε να εγκριθεί η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου και να προχωρήσουν τα θέματα της ενοποίησης των επιχειρήσεων και των 3 ΔΕΥΑ του νησιού μας. Από τις 5-5-2011 υπάρχει έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης του υπουργείου Εσωτερικών Α.Π.14316/5-5-11 που λέει αυτά που η αντιπολίτευση κατέθετε στο δημοτικό συμβούλιο στις 10-1-2011, ότι δεν υπάγεται στην αυτοδίκαιη κατάργηση του άρθρου 104 παρ. 1 του Καλλικράτη ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων και ότι με βάσει τις παραγράφους 4 και 6 παρατείνεται η λειτουργία του συνδέσμου μέχρι την μετεξέλιξη του σε ΦΟΣΔΑ. Αφήνεται όμως να περάσουν χωρίς την αναγκαία αναπροσαρμογή σχεδόν 2 μήνες και σε αυτό το διάστημα είχαμε την πυρκαγιά, σαν αποτέλεσμα της απουσίας διοίκησης η οποία να εχει την ευθύνη της λειτουργίας του. Σε απάντηση του ανωτέρω εγγράφου υπάρχει η απόφαση του δημάρχου Κω με α.π. 27157/8-7-2011 που απευθύνεται στις τεχνικές υπηρεσίες (!) και λέει ότι ''ο δήμος Κω αναλαμβάνει τον ΧΥΤΑ ως καθολικός διάδοχος του Συνδέσμου''!!!

Από 21-1-2011 η λειτουργία του ΧΥΤΑ είναι λοιπόν τύποις υπό την ευθύνη της ΔΕΥΑΚ στην ουσία είναι χωρίς διοίκηση και λειτουργεί με απόσπαση στον χώρο 2 υπαλλήλων της καθαριότητας, 1 ενός χειριστή φορτωτή, ενός φύλακα και ενός τεχνικού προϊσταμένου, ο οποίος όμως από τα μέσα Φεβρουαρίου λείπει σε νόμιμη άδεια από την υπηρεσία μέχρι και σήμερα (!) χωρίς να τον αναπληρώνει άλλος υπάλληλος. Στις 11-7-2011 συνέβη η πυρκαγιά που αχρήστεψε την λειτουργία του πρώτου και μεγαλύτερου κύτταρου εναπόθεσης των οικιακών στερεών αποβλήτων του νησιού μας! Ο υπεύθυνος προφανώς του γεγονότος δεν είναι άλλος από τον κ. Δήμαρχο, όπως το βεβαιώνει και ο ίδιος στο έγγραφο του με α.π. 27157/8-7-2011 που αναφέραμε!

Η κατασκευή του έργου και η αγορά γης χρηματοδοτήθηκε από την ευρωπαϊκή ένωση. Ο Σύνδεσμος δηλαδή η τοπική κοινωνία χρηματοδότησε τις μελέτες κατασκευής του έργου. Το συνολικό κόστος ξεπερνά τα 3,5 εκ ευρώ και ο προδιαγραφόμενος χρόνος λειτουργίας του ήταν 5 χρόνια. Η δέσμευση μας ήταν ότι μόνος του ο φορέας διαχείρισης πρέπει να προγραμματίσει την επέκταση του. Γι αυτό στην μελέτη του έργου συνυπολογίζονταν και το κόστος των επεκτάσεων του ΧΥΤΑ ώστε να ληφθει υπ όψιν στην κοστολόγηση των υπηρεσιών του, και να σχηματιστεί το αναγκαίο αποθεματικό των 2,5 εκ ευρώ της επέκτασης.

Β. ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΔΗΜΟΥ ΚΩ

---Με βαση την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 18-12-2003 αρ. CCI 2003GR16CP016 ενταξης του έργου στο χρηματοδοτικό πρωτόκολλο η τοπική πολιτική ηγεσία εχει ευθύνη τήρησης των προβλέψεων των ευρωπαϊκών οδηγιών 75/442 και 91/156/EOK που μας υποχρεώνουν να εφαρμόσουμε την ανακύκλωση σε όλο το νησί και την υποβολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αν 3-ετια έκθεσης επί της λειτουργίας και της δράσης του έργου ενώ ταυτόχρονα επιβάλλει τον περιοδικό κρατικό έλεγχο τήρησης των εγκεκριμένων προδιαγραφών του ΧΥΤΑ.

--- έχουμε την υποχρέωση για την τήρηση του συνόλου της ελληνικής νομοθεσίας για την διαχείριση των στερεών απορριμμάτων.

Γ. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΧΥΤΑ ΑΠΟ ΔΗΜΟ ΚΩ

Από την αρχή της λειτουργίας του συστήματος υπήρχαν πολλά προβλήματα.

Το σημαντικότερο ήταν η μη τήρηση των μελετών και η απουσία επίβλεψης.

Να σημειώσουμε ότι μέχρι και σήμερα δεν έχουμε άδεια λειτουργίας του ΧΥΤΑ!!!

Η μελέτη κατασκευής του έργου στηρίζεται σε όλες τις ευρωπαϊκές οδηγίες που αφορούν την διαχείριση των στερεών απορριμμάτων οι περισσότερες των οποίων έχουν γίνει και νόμοι του κράτους και που σε κάθε περίπτωση υπερισχύουν των κρατικών νόμων. Η μελέτη του έργου που είναι υποχρεωτικά εφαρμοστέα από τους χρήστες, δηλαδή από την διοίκηση και τους παραγωγούς σκουπιδιών του ΧΥΤΑ και περιγράφονται με λεπτομέρεια η οργάνωση, η λειτουργία και η προοπτική του.

Τα σημαντικότερα τμήματα των εγκεκριμένων μελετών σε σχέση με το γεγονός της πυρκαγιάς που μας αφορούν είναι:

α) η διαχείριση των στραγγισμάτων και του βιοαερίου που παράγονται

β) η περιβαλλοντική παρακολούθηση όσο αφορά τους ρύπους στο έδαφος, στο νερό και στον αέρα και επιπλέον το πολύ επικίνδυνο φαινόμενο των καθιζήσεων εντός του χώρου εναπόθεσης των σκουπιδιών και

γ) πρόληψη κατά την λειτουργία του ΧΥΤΑ των επικινδύνων εκτάκτων περιστατικών το σημαντικότερο από τα οποία είναι η πυρκαγιά. Στο χώρο των συσσωρευμένων σκουπιδιών αναπτύσσονται εξώθερμες χημικές αντιδράσεις που απαιτούν συνεχή προσοχή και σύστημα άμεσης κατάσβεσης. Στην μελέτη αναφέρονται διεργασίες που ανεβάζουν θερμοκρασίες στους 200 βαθμούς!!!

Ως μέτρα προστασίας προβλέπονται:

1. ύπαρξη δανειοθαλαμου – αποθήκης εδαφικού υλικού στο μέτωπο της εναπόθεσης των σκουπιδιών.

2. παρουσία του χειριστή του φορτωτή κοντά στον δανειοθαλαμο

3. τοποθέτηση συσκευών πυρόσβεσης κοντά στο μέτωπο

4. σχέδιο αντιμετώπισης της πυρκαγιάς και εγχειρίδιο δράσεων για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς

5. ετήσια άσκηση πυρόσβεσης.

6. ειδικό πρόγραμμα πυρόσβεσης για την καλοκαιρινή περίοδο.

Περιττό να σας πούμε και να βεβαιώσουμε ότι:

ΚΑΜΙΑ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΝ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ, ΑΛΛΑ ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ!

Την ημέρα της πυρκαγιάς ο χειριστής του φορτωτή ήταν σε άδεια!!! Με αποτέλεσμα στον χώρο να ευρίσκονται μόνο 1 εργαζόμενος! Ο δεύτερος μόλις είχε ολοκληρώσει το ωράριο του και ήταν στο δρόμο για το σπίτι του, που επέστρεψε αμέσως για να βοηθήσει στην κατάσβεση. Κατά την επίσκεψη μας την επομένη της φωτιάς 12-7-11 στο ΧΥΤΑ παρατηρήσαμε ότι οι φορητοί πυροσβεστήρες στο εργοτάξιο ήταν ληγμένο από τον προηγούμενο μήνα!!! Ούτε και χθες 20-8-11 δεν έχουν αναγομωθεί

Το έργο κατασκευάστηκε με την μέθοδο μελέτη και κατασκευή. Στα τεύχη της σύμβασης μελέτης-κατασκευής του έργου ο κατασκευαστής και ο σύνδεσμος συνυπέγραψαν περίπου τα ίδια πράγματα για την ασφάλεια της λειτουργίας του έργου. Επί πλέον υπήρχε η δέσμευση της 6-μηνης δοκιμαστικής λειτουργίας του έργου κατά την διάρκεια της οποίας το προσωπικό του δήμου που θα λειτουργούσε τον ΧΥΤΑ θα έπρεπε να δουλεύει μαζί με το προσωπικό του εργολάβου για να αποκτήσει την τεχνογνωσία της λειτουργίας. Δυστυχώς, αυτή η δοκιμαστική περίοδος, για την οποία πρέπει να σημειώσουμε υπάρχει και διένεξη μεταξύ Εργολάβου και Συνδέσμου ως προς το πότε άρχισε και πότε τελείωσε, σπαταλήθηκε ως δωρεάν χρόνος λειτουργίας του συστήματος! Ο ΧΥΤΑ περιήλθε σε λειτουργία από το προσωπικό του Δήμου στις 20-1-2011, το οποίο δεν είχε παρακολουθήσει την 6 μηνη δοκιμαστική περίοδο αλλά μια σύντομη ενημέρωση μιας εβδομάδας τον Ιανουάριο του 2011. Έτσι ήταν φυσικό να μην γνωρίζει την πρακτική της αντιμετώπισης των προβλημάτων λειτουργίας ανάμεσα στα οποία το πιο δύσκολο είναι η αντιμετώπιση της πυρκαγιάς.

Τα προβλήματα που θέτει η λειτουργία του εργοταξίου σύμφωνα με τον κατασκευαστή και τον μελετητή του έργου, έχουν συμπεριληφθεί στην σύνταξη τευχών δημοπράτησης για την λειτουργία του ΧΥΤΑ που ο σύνδεσμος είχε ολοκληρώσει από το 2009 Κω (μελετητής Γ. Φραντζής). Η μελέτη περιλαμβάνει ειδική συγγραφή υποχρεώσεων για τον εργολάβο και στο έντυπο της προσφοράς υποχρεώνει τον διαχειριστή του συστήματος να εχει:

α) κανονισμό λειτουργίας, ασφάλειας και φύλαξης του χώρου

β) περιγραφή προβλημάτων κατά την λειτουργία όπου αναφέρεται και η περίπτωση καταστροφής του γεωσυνθετικου αποστράγγισης

γ) εξοπλισμό λειτουργίας,

δ) προσωπικό λειτουργίας,

ε) περιγραφή ορθής διάθεσης των απορριμμάτων

ΚΑΜΙΑ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΔΕΝ υπήρξε και φυσικά δεν ήταν σε εφαρμογή από την ανάληψη της ευθύνης από την ΔΕΥΑΚ 20-1-2011 και δεν εφαρμόζονται ούτε και σήμερα. Η ανάληψη έγινε με απλή απόφαση του δημοτικού συμβουλίου και οδήγησε στην εξαφάνιση κι αυτών ακόμη των στοιχειωδών δεσμεύσεων που τηρούσε ο εργολάβος του έργου από τον Δεκέμβριο του 2008 που άρχισε η λειτουργία του ΧΥΤΑ μέχρι 20-1-2011. Λόγω άγνοιας της τεχνικής επιστήμης στην διαχείριση του ΧΥΤΑ και υποτίμησης της σημασίας του έργου από την νέα δημοτική αρχή, περάσαμε σε χειρότερο στάδιο διαχείρισης. Δημιουργήθηκε διοικητικό κενό, υποστελέχωση της διαχείρισης, προχειρότητα και εμπειρισμός. Έτσι το βλέποντας και κάνοντας είχε τις τραγικές του συνέπειες της πυρκαγιάς. Δεν συζητούμε για την αυστηρή τήρηση ενός γνωστού πρωτοκόλλου για περιβαλλοντική παρακολούθηση του έργου και για τα σχέδια εκτάκτων περιστατικών, όπως προβλέπονταν. Για παράδειγμα οι δεσμεύσεις του δήμου για το έργο επιβάλλουν έλεγχο του όγκου και της σύνθεσης των υδάτων της περιοχής, των στραγγισμάτων, των αερίων ανά μήνα και ανά 4 μηνο! Δεν γίνεται τίποτα! Έτσι είναι αδύνατο να συνταθούν οι 6-μηνιαιες και ετήσιες εκθέσεις που υποβάλλονται σε προϊστάμενες υπηρεσίες και που αποτελούν στοιχεία ανανέωσης των αδειών λειτουργίας του ΧΥΤΑ. Το εργοτάξιο ήταν και εξακολουθεί να είναι σε μια τροχιά καταστροφής του. Γι αυτό στο περιφερειακό συμβούλιο που έγινε στην Κω 2-6-2011 ζητήσαμε να συζητηθεί το θέμα του ΧΥΤΑ ενώ στον υπεύθυνο της περιφέρειας κ. Χατζηωάννου εκθέσαμε την κακή κατάσταση ζητώντας του να ασκήσει πιέσεις για την αλλαγή στην διαχείριση του. Δυστυχώς η τύχη δεν ήταν μαζί μας. Το Περιφερειακό Συμβούλιο αρνήθηκε να συζητήσει το θέμα! Συζήτησαν όμως ανώδυνα τοπικά ζητήματα επειδή είχαν την σύμφωνη γνώμη της δημοτικής αρχής (το θέμα Ασκληπιείου και προγράμματος βοήθεια στο σπίτι!!). Φυσικά ούτε η Περιφέρεια ούτε το Υπουργείο Περιβάλλοντος, ούτε οι άλλες υπηρεσίες απάντησαν μέχρι σήμερα στην ενημέρωση που τους κάναμε μετά την πυρκαγιά!

Δ. ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΕΚΤΑΚΤΟΥ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ

Η πυρκαγιά συνέβη στις 11.40 πμ της 11-07-11 και κράτησε μέχρι τις 16.00μμ.

Η φωτιά εμφανίστηκε κοντά στο σημείο εναπόθεσης των σκουπιδιών από τα απορριμματοφόρα σε στιγμή που το τελευταίο απορριμματοφόρο στο κύτταρο είχε φύγει μόλις πριν από 15 λεπτά περίπου. Ήταν μια μέρα με υψηλή θερμοκρασία και υψηλό βαθμό υγρασίας στοιχεία που ευνοούν την ανάφλεξη. Την ώρα εκείνη υπήρχαν 1 εργάτης μόνο στο χώρο. Ο ένας ασχολούνταν με την επιτήρηση και τον καθαρισμό του ευρύτερου χώρου. Ο αρχι-εργάτης είχε ολοκληρώσει το ωράριο του, είχε αποχωρήσει και κλήθηκε και επέστρεψε αμέσως. Ειδοποίησε την πυροσβεστική υπηρεσία και τον Δήμο. ΟΙ 2 υπάλληλοι προσπάθησαν να ρίξουν νερό από τον πλησιέστερο πυροσβεστικό σωλήνα ανεπιτυχώς, γιατί η απόσταση ήταν μεγάλη και ο σωλήνας δεν έφτανε!!! Οι πυροσβεστικοί κρουνοί είναι περιμετρικά της τάφρου του ΧΥΤΑ. Όμως στο σημείο της πυρκαγιάς δεν υπήρχε κοντά κρουνός. Έτσι η φωτιά σβήστηκε από την πυροσβεστική υπηρεσία και μετά από τον φορτωτή του δήμου με την μεταφορά χώματος. Είναι προφανές ότι όλα έγιναν εμπειρικά χωρίς σχέδιο και χωρίς εμπειρία. Πίσω από το γεγονός υπάρχει η απουσία οργάνωσης της λειτουργίας του συγκροτήματος και η εμπειρία της λειτουργίας του.

Αυτά είναι πολιτικά ζητήματα και γι αυτό υπάρχουν μεγάλες πολιτικές ευθύνες.

Μετά την πυρκαγιά ακολουθήθηκε και ακολουθειτε η ίδια πρόχειρη διαχειριστική κατάσταση. Το επικίνδυνο σημείο είναι η υποτίμηση του γεγονότος και προσπάθεια να σκεπαστεί η υπόθεση για να καλυφτούν πολιτικές οι ευθύνες.

Η καταγραφή του γεγονότος στο ημερολόγιο του έργου δεν έγινε.

Η σύνταξη ενός πρωτοκόλλου της καταστροφής από την επιβλέπουσα τεχνική υπηρεσία του δήμου δεν έγινε.

Η κοστολόγηση της ζημιάς και το ξεκίνημα της διαδικασίας μελέτης για την αποκατάσταση του έργου δεν έγινε.

Οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι που επιβάλλονται μετά το γεγονός της πυρκαγιάς αυτό δεν έγιναν. Αντί αυτού ένας εκ των αντιδημάρχων πολιτικός μηχανικός ανέλαβε με απόφαση του δημ συμβουλίου της 28-7-11 (17 μέρες μετά την πυρκαγιά!!!) να συντάξει μια τεχνική έκθεση για την κατάσταση που δημιουργήθηκε στο χώρο του ΧΥΤΑ.

Προφανώς θα προσπαθήσει να καλύψει τις πολιτικές ευθύνες της παράταξης του και δεν περιμένουμε κάτι άλλο από αυτό.

Αν υπήρχε διοίκηση στο ΧΥΤΑ θα είχε αυτή την ευθύνη. Σήμερα η ευθύνη είναι της δημοτικής αρχής και του κ. Δημάρχου.

Δ. ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ;

Η πολιτική ευθύνη της δημοτικής πλειοψηφίας και η αστική ευθύνη του κ. Δημάρχου Κω είναι ακέραιη. Οι 13 δημοτικοί σύμβουλοι που προκάλεσαν την σημερινή σύγκλιση του δημοτικού συμβουλίου καταθέτουμε κοινή πρόταση για την διαχείριση του προβλήματος του ΧΥΤΑ και των απορριμμάτων στο νησί μας.

1. Πρώτο ζήτημα είναι η απουσία διοίκησης του συνολικού έργου Διαχείρισης των Απορριμμάτων του νησιού, πρώτο μέρος του οποίου είναι ο ΧΥΤΑ. Η λύση είναι ο διορισμός ΔΣ του Συνδέσμου διαχείρισης απορριμμάτων.

2. Η διοίκηση της μονάδας θα προβεί στις αναγκαίες ενέργειες για την τήρηση όλων των προδιαγραφών λειτουργίας του έργου (έκδοση άδειας λειτουργίας, σύνταξη κανονισμών λειτουργίας, ασφάλιση έργου κλπ).

3. Να καλέσει άμεσα τον μελετητή-σύμβουλο και τον κατασκευαστή του έργου και με την συνεργασία των τεχνικών υπηρεσιών του δήμου να τους αναθέσει την σύνταξη της μελέτης αποκατάστασης. Αν αυτό κριθεί αδύνατο θα αναθέσει την σύνταξη της σε τρίτο πρόσωπο.

4. Να προσλάβει το αναγκαίο προσωπικό με βάση τον κανονισμό λειτουργίας.

5. Να ξεκινήσει την επιμόρφωση των εργαζομένων στο χώρο και να γίνει πραγματική άσκηση ετοιμότητας αντιμετώπισης πυρκαγιάς.

6. Να εφαρμόσει τα μέτρα ασφάλειας που προβλέπονται.

7. Να χαράξει το δρόμο της άμεσης μετεξέλιξης σε ΦΟΣΔΑ.

8. Να προτείνει νέα τιμολογιακή πολιτική, σύμφωνα με την μελέτη του έργου, και σύμφωνα με το πραγματικό κόστος λειτουργίας του ΧΥΤΑ.

9. Να προγραμματίσει την αγορά γης που απαιτείται για τις επεκτάσεις του συστήματος.

10. Να προωθήσει τις μελέτες α) σχεδιασμού επεξεργασίας απορριμμάτων νήσου Κω (έχουν συνταχθεί οι μελέτες της Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του έργου, μελετητής γραφείο Γ. Φραντζής), β) την επέκταση του ΧΥΤΑ (έχει συνταχθεί το σύνολο της οριστικής μελέτης επέκτασης του Χ.Υ.Τ.Α., μελετητής γραφείο Μπούρκα - Φραντζή).

11. Να επεκταθεί το σύστημα ανακύκλωσης σε όλο το νησί και να προσεχτούν ιδιαίτερα τα σημεία εισόδου και εξόδου των τουριστών (λιμάνια, αεροδρόμιο).

12. Να ξεκινήσει σύστημα οικιακής εθελοντικής κομποστοποιησης με χρηματοδότηση από τα αποθεματικά του συνδέσμου διαχείρισης.

-η εισήγηση εκ μέρους των συγκαλούντων το δημ. συμβ. 13 συμβούλων της μειοψηφίας από τον Ν. Μυλωνά-