Η ψευδαίσθηση συμμετοχής στον πολιτισμό και η «Νέα Διεθνής Πολιτισμική Τάξη»
Ως κώδωνα κινδύνου, αφύπνισης και συναγερμού, και όχι ως βιομηχανία κατανάλωσης πολιτισμικών αγαθών χαρακτήρισε τον πολιτισμό η Διευθύντρια Πολιτιστικής Πολιτικής και Διαπολιτισμικού Διαλόγου της UNESCO κ. Κατερίνα Στενού, η οποία μίλησε στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με θέμα «Η Νέα Διεθνής Πολιτισμική Τάξη».
Πολιτισμός, είπε, δεν είναι μόνον ότι μας κληροδοτήθηκε ως παράδοση, αλλά και αυτό που δημιουργούμε κι εμείς σήμερα, ένα σχέδιο μιας ποιοτικής ζωής.
Αναφερόμενη στη σημερινή πραγματικότητα της χώρας μας, υπογράμμισε ότι είναι αναγκαία η ηθική ανάταση του φρονήματος, που όπως είπε, θα αναγεννήσει την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Ο ρόλος του πολιτισμού, αλλά και των εκφραστών του -της πνευματικής ηγεσίας, των διανοουμένων και των δημιουργών αλλά και των νέων- είναι καθοριστικός για την αντιστροφή αυτού του αρνητικού κλίματος που έχει δημιουργηθεί από τη σημερινή οικονομική κατάσταση.
Η ίδια επεσήμανε την ψευδαίσθηση συμμετοχής στον πολιτισμό, που δημιουργείται μέσα από τα νέα κανάλια της επικοινωνίας, όπως αυτά του διαδικτύου και των λεγόμενων «κοινωνικών δικτύων» (google, MySpace, Facebook), τα οποία επιβάλλουν μια νέα διεθνή πολιτισμική τάξη. Το διεθνές πλέον διακύβευμα βρίσκεται στην ποιότητα του συμβολικού περιεχομένου που κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο και από το οποίο απουσιάζουν τα ελληνικά σύμβολα.
Αναφερόμενη στη συνέχεια σε ορισμένους «όρους – κλειδιά», όπως σύγκρουση, προσέγγιση ή διάλογος των πολιτισμών, τόνισε ότι είναι αναγκαίο να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στη χρήση τους: ποιος νομιμοποιείται να εκπροσωπεί τον κάθε πολιτισμό; ορισμένες φωνές θεωρούνται αυθεντικότερες από ορισμένες άλλες; ποιος τους δίνει αυτή την αναγνώριση; ποιος θέτει τους όρους διαιτησίας ενός «διαλόγου πολιτισμών», ο οποίος είναι ουσιαστικά ανέφικτος εάν δεν έχει προηγηθεί διάλογος στους κόλπους του κάθε πολιτισμού;
Η κ. Στενού έκλεισε την παρουσίαση της με το ποίημα του Καβάφη Επάνοδος από την Ελλάδα, το οποίο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της σφραγίδας των άλλων πολιτισμών που φέρει ο καθένας μας συνειδητά ή ασυνείδητα:
“…Σ’ Έλληνας σαν κ’ εμάς δεν κάνουν τέτοιες μικροπρέπειες.
Το αίμα της Συρίας και της Αιγύπτου που ρέει μες στες φλέβες μας να μη ντραπούμε,
να το τιμήσουμε και να το καυχηθούμε.”
Η διάλεξη διοργανώθηκε από την υπεύθυνη για την έδρα UNESCO Διαπολιτισμικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Π. Νάσκου Περράκη και παρέστησαν, μεταξύ άλλων, η Πρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO και Πρόεδρος του Κέντρου UNESCO για τις Γυναίκες και την Ειρήνη στα Βαλκάνια, Αικατερίνη Τζιτζικώστα, η Πρόξενος της Βουλγαρίας στη Θεσσαλονίκη, Νάντια Ράντιεβα, μέλη του διδακτικού προσωπικού και φοιτητές του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
