Η νέα περιφερειακή αυτοδιοίκηση και τα μικρά νησιά

Η Χριστίνα Ευθυμιάτου-Καρυστιναίου, υποψήφια αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ επισκέφθηκε τη Φολέγανδρο το Σαββατοκύριακο 16-17 Οκτωβρίου, για προσωπικό λόγο, αλλά είχε την ευκαιρία παράλληλα να συζητήσει με κατοίκους του νησιού και να συνεργαστεί με την υποψήφια του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ Δέσπω Δανασσή Καλλιαντά.

H Χριστίνα επιστρέφοντας μας μεταφέρει τα ερεθίσματα από την επίσκεψη και τις συζητήσεις στο νησί της Φολεγάνδρου, που αποτελεί τόπο καταγωγής του συζύγου και αγαπημένο προορισμό – φυσικά και πνευματικά:

«Η Φολέγανδρος, ένα μικρό ξερό νησί των Κυκλάδων, τα τελευταία χρόνια ακολούθησε μια πορεία τουριστικής ανάπτυξης, με συνακόλουθη οικονομική ανάπτυξη αλλά και μεγάλες αλλαγές στο οικοσύστημα του νησιού: το νησί που το 1987 είχε 500 περίπου μόνιμους κάτοικους, ένα (1!) μικρό ξενοδοχείο, ένα λεωφορείο, κακοτράχαλους δρόμους, μηδέν (0!) βενζινάδικα, ένα δημόσιο τηλέφωνο, το νησί που έγινε αγαπητό για τους γραφικούς –ιδιαίτερους οικισμούς του, τις απόμερες και ήσυχες μικρές παραλίες του και το εντυπωσιακό βραχώδες τοπίο, μεταμορφώθηκε μέσα σε λιγότερο από 25 χρόνια σε ένα τουριστικό προορισμό με 25 ξενοδοχεία και πολυάριθμα ενοικιαζόμενα δωμάτια, οδικό δίκτυο, αυτοκίνητα –ιδιόκτητα –ενοικιαζόμενα και ταξί, νέους παραλιακούς οικισμούς που φιλοξενεί τον Αύγουστο 3.000 ανθρώπους.

Η πίεση στο τοπίο μεγάλη, ιδιαίτερα γύρω από τον οικισμό της Χώρας και του λιμανιού Καραβοστάση. Η πίεση για περιβαλλοντικές και κοινωνικές υποδομές αντίστοιχα μεγάλη. Μετά από χρόνια ελλείψεων, έχει σήμερα κατασκευαστεί ΧΥΤΑ και έχουν δρομολογηθεί έργα αφαλάτωσης για εξασφάλιση του ζωτικού νερού αλλά και βιολογικών καθαρισμών. Το μικρό λιμάνι ανεπαρκές για το μέγεθος των πλοίων, τα τουριστικά και αλιευτικά σκάφη. Το «Κάστρο» της Χώρας Φολεγάνδρου, αυτό το ιδιαίτερο κομμάτι του παραδοσιακού οικισμού, έλκει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες και φωτογράφους, αλλά χρειάζεται μια συνεχή ιδιαίτερη φροντίδα που οι ιδιοκτήτες των σπιτιών δυσκολεύονται να του δώσουν από μόνοι τους.

Αλλά ο Δήμος Φολεγάνδρου που θα ξεκινήσει να λειτουργεί από 1.1.2011 θα έχει μετρημένους στα δάχτυλα ενός χεριού τακτικούς υπαλλήλους. Πώς θα εκτελεστούν, πώς θα δουλέψουν οι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές υποδομές; Πώς θα εξασφαλιστεί ένα χρηματοδοτικό πλαίσιο κγια την «Ανάδειξη και προστασία του Κάστρου»;

Ο ρόλος της νέας περιφερειακής αυτοδιοίκησης κρίσιμος. Και για τη Φολέγανδρο και –ανάλογα- για όλους τους μικρούς νησιωτικούς δήμους:

- Να συντονίσει τη λειτουργία κατάλληλων αποκεντρωμένων υπηρεσιών με εξειδικευμένα στελέχη για ομάδες νησιών, αξιοποιώντας τοπικούς αναπτυξιακούς θεσμούς μέσω προγραμματικών συμβάσεων

- Να εφαρμόσει ένα επείγον σχέδιο δράσης για την άμεση εξασφάλισης της ηλεκτρονικής διασύνδεσης των μικρών νησιών με τα περιφερειακά κέντρα και την έδρα της Περιφέρειας, για την άμεση εφαρμογή στην πράξη της τηλεδιάσκεψης (αλλά και αντίστοιχων τηλε-υπηρεσιών σε τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση, κλπ)

.....

Στο μεταξύ, οι καλοκαιρινοί επισκέπτες του νησιού, ντόπιοι και όχι, θα αναζητούν με επιμονή τις μικρές ποσότητες τοπικών αγροτικών προϊόντων: κανένα ντόπιο ζαρζαβατικό, σουρωτό (ξινό φρέσκο) τυρί και ντόπια κάπαρη στις σαλάτες, ντόπιο κρέας, ματσάτα (χειροποίητα φρέσκα μακαρόνια) με ντόπιο κεφαλοτύρι, καρπουζόπιτα ή διαγγουρένια για επιδόρπιο, κουλούρες ή παστέλια για δώρα.

Όμως οι ντόπιες ποικιλίες ξερικών ζαρζαβατικών βρίσκονται πια μόνο στα χέρια κάποιων παλαιότερων μερακλήδων που επιμένουν να ασχολούνται ακόμη με τη γη. Κι αν κάποιοι νέοι μένουν πια στο νησί και ασχολούνται με την αγροτική παραγωγή, θα καταφέρουν να σώσουν τους πολύτιμους αυτούς θησαυρούς από την επίθεση των υβριδίων; Θα μπορέσουν να παντρέψουν τις πολύτιμες πρακτικές των παλιών με τις σύγχρονες γνώσεις βιολογικών μεθόδων παραγωγής και φυτοπροστασίας; Θα καταφέρουν να αποτρέψουν την εγκατάλειψη των πεζουλιών -των χαλιών -των αναβαθμίδων (που σκαλίστηκαν στα πέτρινα εδάφη με μόχθους αιώνων και ανθρώπων που δεν είχαν πάντα επιλέξει την παραμονή τους στα σήμερα τουριστικά -τότε ξερονήσια) και την πορεία προς τη διάβρωση;

Θα βρεθεί τρόπος να δοθεί ώθηση στην μελισσοκομία –ώστε το παστέλι που έγινε πάλι της μόδας να έχει και φολεγανδρίτικο μέλι- ή την παραγωγή κάπαρης και αρωματικών φυτών;

Και πιο είναι το μέλλον για το σουρωτό τυρί, το κεφαλοτύρι, τα ντόπια κρέατα; Για πόσο καιρό θα αντέξουν να διακινούνται χωρίς την εξασφάλιση των τυπικών απαιτήσεων υγιεινής;

Ο ρόλος της νέας περιφερειακής αυτοδιοίκησης κι εδώ σημαντικός και καθοριστικός. Ένα –ένα τα μικρά νησιά μόνα τους δεν μπορούν να κάνουν σχεδόν τίποτα. Η Περιφέρεια καλείται να αναλάβει το συντονισμό καινοτόμων προγραμμάτων έρευνας, πιλοτικής εφαρμογής και κατάρτισης που θα σχεδιαστούν με βάση τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες των μικρών νησιών, με βάση τη συνεργασία ανάμεσα τους, τις θετικές εμπειρίες που έχουν αναπτυχθεί, την ερευνητική δουλειά στα πανεπιστήμια και τα καλά παραδείγματα από άλλες χώρες του κόσμου. Για να ανατραπεί η επικίνδυνη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού και να μείνει ζωντανή η αγροτική παραγωγή στα μικρά νησιά, ως όπλο απέναντι σε οικονομικές κρίσεις και την κλιματική αλλαγή.

Ως υποψήφιοι του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ δεσμευόμαστε να δώσουμε προτεραιότητα στα θέματα αυτά»