Πολίτες κόντρα στον Καιρό: 12η Συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

(12η Συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου 9/11/2011)

Οι παρεμβάσεις των εκπροσώπων μας Νίκου Συρμαλένιου και Παύλου Χρυσαφίδη στα δύο κύρια θέματα της συνεδρίασης:

Α )Να μπεί λουκέτο σε όλες τις υπηρεσίες της Περιφέρειας και να ζητηθεί η εξαίρεση μας από το νόμο, μέχρι την πλήρη κατάργηση του

Στη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου που έγινε στη Σύρο, συζητήθηκε καταρχήν και προ ημερήσιας διάταξης, παρουσία πλήθους εργαζομένων της Περιφέρειας, η κατάσταση που έχει προκύψει μετά την ψήφιση του πολυνόμου 4024/2011 και οι επιπτώσεις του τόσο στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Ν. Αιγαίου, όσο και στους εργαζόμενους.

Στη συζήτηση που ακολούθησε μετά τις σύντομες παρεμβάσεις των εκπροσώπων των συλλόγων της πρώην Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Κυκλάδων, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και του Συλλόγου των Μηχανικών, που επεσήμαναν τη δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες του Ν. Αιγαίου, η παράταξη μας, αφού για μια ακόμα φορά χαιρέτισε τους δυναμικούς αγώνες των εργαζομένων και επανέλαβε την αυτονόητη στήριξη μας, έθεσε με οξύτητα την κατάσταση που διαμορφώνεται εξ αιτίας των καταστροφικών πολιτικών της τρόϊκας και της κυβέρνησης, επισημαίνοντας ότι ο κίνδυνος διάλυσης της Περιφέρειας είναι πλέον ορατός. Με την κατάργηση των κενών οργανικών θέσεων που ανέρχονται στο 65 – 70 % του Οργανισμού, με την κατάργηση των θέσεων όσων για οποιοδήποτε λόγο αποχωρούν, με εξουθενωμένους οικονομικά τους εργαζόμενους, με την υπολειτουργία της πλειοψηφίας των υπηρεσιών στις περιφερειακές ενότητες των νησιών, είναι φανερό ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει, ούτε πολύ περισσότερο να στηριχθεί η υπόσταση της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου. Η πρόταση μας είναι με την ανάληψη των καθηκόντων του νέου Υπουργού Δημόσιας Διοίκησης και Εσωτερικών, να μπεί λουκέτο σε όλες τις υπηρεσίες της Περιφέρειας και να ζητηθεί η εξαίρεση μας από το νόμο, μέχρι την πλήρη κατάργηση του. Μόνο έτσι μπορεί να γίνει αντιληπτό το πλήρες αδιέξοδο στο οποίο οδηγούν την Περιφέρεια μας. Προς αυτή την κατεύθυνση καλέσαμε τον επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης κ. Κόκκινο, τώρα που θα υπάρχει πλέον συγκυβέρνηση των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, να στηρίξει έμπρακτα και όχι απλώς διακηρυκτικά τα αιτήματα των εργαζομένων και τη στήριξη του θεσμού της Περιφέρειας.

Μετά τη συζήτηση και αφού το Ψήφισμα με ευθύνη της πλειοψηφίας παραπέμφθηκε στο τέλος της συνεδρίασης, ούτε καν αυτό μπόρεσε τελικά να ψηφιστεί, λόγω πανδαιμονίου και αντεγκλήσεων μεταξύ του Περιφερειάρχη και της Λαϊκής Συσπείρωσης για το περιεχόμενο του.

Β) ΝΑΙ στην αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), ΟΧΙ στα υπερμεγέθη αιολικά πάρκα που μετατρέπουν τα νησιά μας σε εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

Τα τελευταία χρόνια έχουν εισβάλλει στη ζωή μας, εξαιτίας και των κλιματικών αλλαγών αλλά και του υπαρκτού κινδύνου για τον πλανήτη μας, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι Κυκλάδες σίγουρα είναι μεταξύ των περιοχών που διαθέτουν πλούσιο αιολικό δυναμικό, αλλά και ήλιο και θάλασσα, συνεπώς έχουν μεγάλες δυνατότητες για ανάπτυξη αιολικής, ηλιακής, ακόμα και κυματικής ενέργειας. Ταυτόχρονα η ευρύτερη περιοχή της Μήλου, Κιμώλου και Πολυαίγου και λιγότερο η Σαντορίνη, διαθέτουν πλούσιο γεωθερμικό πεδίο. Από αυτή την άποψη θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι οι Κυκλάδες είναι ο ιδανικός τόπος για ανάπτυξη των ΑΠΕ.

Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που έχει εκδηλωθεί από πλευράς υποψηφίων επενδυτών τεράστιο ενδιαφέρον, με πρωταρχικό βέβαια στόχο το κέρδος, ανεξάρτητα από τα οφέλη ή τις ζημιές που θα έχουν οι τοπικές κοινωνίες. Τα νησιά μας έχουν μπεί εδώ και καιρό στο στόχαστρο των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων και οι πιέσεις και το παρασκήνιο για να παρακαμφθούν οι τοπικές κοινωνίες το επόμενο διάστημα θα ενταθούν.

Ήδη η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και μέχρι πριν κάποιο διάστημα, είχε εγκρίνει μόνο για τις Κυκλάδες επενδύσεις πάνω από 1600 ΜW.

Εμείς για λόγους που έχουν να κάνουν με τη συμβολή της χώρας μας στον αγώνα κατά του κινδύνου περιβαλλοντικής καταστροφής του πλανήτη (κλιματικές αλλαγές, φαινόμενο θερμοκηπίου, εκπομπές αερίων) και για παραγωγή του 29% της ηλεκτρικής ενέργειας από τις ΑΠΕ μέχρι το 2020 και την απεξάρτηση μας από τα ορυκτά καύσιμα, είμαστε σαφώς υπέρ της μέγιστης αξιοποίησης των ΑΠΕ με δύο προϋποθέσεις:

α) το σεβασμό στην κλίμακα του νησιωτικού χώρου, που σημαίνει κατάθεση από την Τοπική Αυτοδιοίκηση του κάθε νησιού Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ και β) την αξιοποίηση τους για κοινωνικό όφελος και όχι μόνο για λόγους ιδιωτικού επιχειρηματικού κέρδους.

Δεν συμφωνούμε με τη μετατροπή των νησιών μας σε εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (π.χ. με την εγκατάσταση υπερμεγέθων αιολικών πάρκων), αλλά δεν αποδεχόμαστε υποχρεωτικά και τη λογική των ορίων της ενεργειακής αυτάρκειας, στο βαθμό που μπορούν να αντιμετωπιστούν ενεργειακές ανάγκες γειτονικών νησιών και ταυτόχρονα αυτό να λειτουργήσει υπέρ της ελάφρυνσης άλλων βεβαρυμένων οικολογικά περιοχών της χώρας (Μεγαλόπολη, Πτολεμαϊδα κλπ.).

Σήμερα, για μια ισορροπημένη ενεργειακή πολιτική, που θα αξιοποιεί τη λειτουργία των θερμικών εργοστασίων, τις ΑΠΕ, τα υβριδικά συστήματα, είμαστε υπέρ της διασύνδεσης των νησιών είτε μεταξύ τους, είτε με την ηπειρωτική Ελλάδα, είτε με τις Μικρασιατικές ακτές και ταυτόχρονα ζητάμε την άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων λειτουργίας των ρυπογόνων εργοστασίων.

Το παράδειγμα της Σερίφου, που με την πρόθεση εγκατάστασης 87 ανεμογεννητριών σε μεγαλο μήκος των κορυφογραμμών του νησιού θα αλλοίωνε το φυσικό ανάγλυφο και το περιβάλλον, είναι παράδειγμα προς αποφυγήν και προηγούμενο δεδομένο για το τι δεν πρέπει να γίνει για τις Κυκλάδες.

Από την πλευρά μας είμαστε περήφανοι που είμασταν από τους πρώτους που ανοίξαμε το θέμα στις Κυκλάδες. Με ειδική ημερίδα σε συνεργασία με τον τότε Δήμο Κορθίου Άνδρου (Απρίλιος 2007), ανοίξαμε δρόμους που οδήγησαν στην με μεγάλη πλειοψηφία Απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Κυκλάδων (7-6-2007), που χάραζε το πλαίσιο και τις γενικές κατευθύνσεις για την ανάπτυξη των ΑΠΕ και ειδικά των αιολικών πάρκων στα νησιά.

Επίσης θέλουμε να θυμίσουμε ότι στην προηγούμενη θητεία μας στο νομαρχιακό συμβούλιο Κυκλάδων, σε αντίθεση με πολλούς συναδέλφους από τις παρατάξεις της πλειοψηφίας όπως και της μείζονος μειοψηφίας που τυχαίνει και σήμερα να είναι από τους ίδιους πολιτικούς χώρους, υπερασπίσαμε με συνέπεια την εγκατάσταση δύο ανεμογεννητριών μικρού μεγέθους και ισχύος, που άλλωστε εντασσόταν πλήρως και στις προδιαγραφές της απόφασης του ν.σ. Και θα θυμίσω επίσης την κωλυσιεργεία τους να παρθεί απόφαση και τις διάφορες προφάσεις για να μην γίνει ψηφοφορία, με αποτέλεσμα η επένδυση στο τέλος να ματαιωθεί, επειδή πλέον είχε περάσει ο προβλεπόμενος από το νόμο χρόνος έγκρισης της.

Το ίδιο πράγμα σήμερα δεν ισχύει, αφού στη χώρα μας έχουν συμβεί κοσμογονικά γεγονότα, τέτοια που δικαιολογούν απόλυτα τη μετάθεση της συνεδρίασης του περιφερειακού συμβουλίου και κατά συνέπεια τις προθεσμίες που έχουν τεθεί.

Πριν αναφερθούμε όμως στην προαναφερθείσα Απόφαση, που θεωρούμε ότι και σήμερα αποτελεί τον μπούσουλα για τη χωροθέτηση των αιολικών πάρκων στο νησιωτικό χώρο, θα θέλαμε να επισημάνουμε δύο κρίσιμα στοιχεία που πρέπει να συνυπολογισθούν για τον ενεργειακό σχεδιασμό: α) την παράμετρο της εξοικονόμησης ενέργειας που μέχρι σήμερα ούτε καν υπάρχει. Η εξοικονόμηση ενέργειας ως έννοια συνδεδεμένη τόσο με την τεχνολογία, όσο και με τη διάχυτη νοοτροπία. Π.χ. η εξειδίκευση της εξοικονόμησης στην αρχιτεκτονική των κτιρίων είναι επιβεβλημένη β) την αμφισβήτηση του σημερινού μοντέλου ανάπτυξης (συμπεριλαμβανομένου και του μοντέλου της τουριστικής ανάπτυξης) που οδηγεί σε περιβαλλοντικές καταστροφές και τελικά σε αρνητικό οικονομικό αποτέλεσμα.

Στο σημείο αυτό θα υπενθυμίσουμε εν συντομία τα βασικά σημεία της Απόφασης του Νομαρχιακού Συμβουλίου του 2007 και ειδικότερα σε σχέση με το χωροταξικό των αιολικών πάρκων:

μέγιστο ύψος ανεμογεννήτριας 70-90 μέτρα, ενώ στις κορυφογραμμές που επιτρέπεται, μέγιστο ύψος 75 μ.

απαγόρευση εγκατάστασης ανεμογεννητριών στις περιοχές Natura 2000

απαγόρευση των ΑΠΕ στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας και στους μεταναστευτικούς διαδρόμους, έως ότου εκπονηθεί ειδική ορνιθολογική μελέτη

ελάχιστη απόσταση από Ζώνες απόλυτης προστασίας και κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους τα 500 μέτρα και εφόσον δεν υπάρχει οπτική επαφή και ηχητική όχληση. Σε αντίθετη περίπτωση ελάχιστη απόσταση τα 1.500 μ.

ελάχιστη απόσταση από οικισμούς άνω των 2.000 κατοίκων ή μικρότερου πληθυσμού που χαρακτηρίζονται ως δυναμικής και τουριστικής ανάπτυξης τα 1.000 μέτρα, εφόσον δεν υπάρχει οπτική επαφή και ηχητική όχληση. Για τους λοιπούς οικισμούς τα 500 μ με τις ίδιες προϋποθέσεις

απόσταση ασφαλείας από περιοχές υψηλής παραγωγικότητας, εσταυλισμένης κτηνοτροφίας, ιχθυοκαλλιέργειας τα 75 μ.

επιτρέπεται η χωροθέτηση ΑΠΕ σε εγκαταλελειμμένα λατομεία, με την υποχρέωση του επενδυτή για ταυτόχρονη αποκατάσταση

ελάχιστη απόσταση από περιοχές ολοκληρωμένης τουριστικής ανάπτυξης (ΠΟΤΑ), τα 1000 μέτρα, εφόσον δεν υπάρχει οπτική επαφή και ηχητική όχληση

επιτρέπεται η εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε ακατοίκητα νησιά που δεν υπάγονται στις περιοχές Natura 2000 ή σε άλλες απαγορευτικές διατάξεις

τα συνοδά οδικά δίκτυα να προϋπάρχουν κατά 80% και να είναι νόμιμα διανοιγμένα

η προτεινόμενη κάλυψη να φτάνει το 4% κάθε νησιού, αφού εξαιρεθούν οι αποκλειόμενες περιοχές

να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη της τοπικής κοινωνίας για μεγαλύτερο ύψος των μηχανών από 75 και έως το πολύ 90 μέτρα, σε περίπτωση εγκατάστασης σε κορυφογραμμές

καθορισμός ανώτατου ορίου παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ σε κάθε νησί, έτσι ώστε αυτά να μην μετατραπούν σε εργοστάσια παραγωγής ηλκτρικού ρεύματος

Οι παραπάνω προδιαγραφές αποτελούν ενδεικτικές κατευθύνσεις, που προφανώς οφείλουν να μπαίνουν στην κρίση των τοπικών κοινωνιών για την οριστική τους μορφή, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ένα ελάχιστο πλαίσιο βιώσιμης χωρόθετησης της αιολικής ενέργειας. Είναι όμως ενδεικτικό ότι πολλά από τα προτεινόμενα κριτήρια σε σχέση με τις αιολικές εγκαταστάσεις δεν διαφέρουν ουσιαστικά από τις διατάξεις που έχει θεσπίσει το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ (3-12-2008) για τις νησιωτικές περιοχές.

Υπάρχουν ακόμα δύο στοιχεία, που πρέπει κατά τη γνώμη μας να εξειδικευτούν. Το πρώτο αφορά τη δυνατότητα εγκατάστασης αιολικών πάρκων στη θάλασσα, όπως δείχνει και η αντίστοιχη ευρωπαϊκή εμπειρία και το δεύτερο, ο καθορισμός του ανώτατου ορίου παραγωγής από ΑΠΕ σε κάθε νησί. Κατά τη γνώμη μας, αυτό δεν μπορεί να περιορίζεται στην ενεργειακή αυτάρκεια του κάθε νησιού, ούτε όμως το νησί να μετατρέπεται σε εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής. Με αυτή την έννοια συμφωνούμε με τη μεταφορά ενέργειας, αλλά σε λελογισμένη κλίμακα.

Φυσικά όλα αυτά πρέπει να προέλθουν μέσα από αποφάσεις των τοπικών κοινωνιών σε συνεργασία με τους νησιωτικούς δήμους, αλλά και τους βασικούς κοινωνικούς φορείς του κάθε νησιού.

Γι αυτό και στη θέση μας, θα συνυπολογίσουμε απόλυτα τις αποφάσεις των τοπικών ΟΤΑ, αλλά και τη γνωμάτευση της υπηρεσίας περιβάλλοντος.

Σε σχέση με το προτεινόμενο έργο των 10 αιολικών πάρκων στη Νάξο, Πάρο, Ανδρο και Τήνο, παρότι η μελέτη υποστηρίζει ότι όλος ο σχεδιασμός του είναι απόλυτα συμβατός με το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ, είναι σαφές από την Εισήγηση του Τμήματος Περιβάλλοντος που είναι συνολικά αρνητική στην ΜΠΕ, ότι πολλοί από τους όρους και του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ δεν τηρούνται (αποστάσεις από οικισμούς, ανεπαρκής εξέταση εναλλακτικών λύσεων ως προς τη δυνατότητα χωροθέτησης των αιολικών πάρκων εκτός περιοχών δικτύου NATURA 2000, διάνοιξη νέας οδοποιίας πολλών χιλιομέτρων, πολλαπλάσια ισχύς των προτεινόμενων αιολικών πάρκων σε σχέση με τις ενεργειακές ανάγκες των νησιών), ενώ το μέγεθος και η έκταση των επεμβάσεων στο ευαίσθητο νησιωτικό οικοσύστημα, καθώς και η υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας και το τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος, δεν συνάδουν με τη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών και θα επιφέρουν ανεπίστρεπτη αλλοίωση της φυσιογνωμίας των νησιών.

Υπάρχει επίσης, κατά τη γνώμη μας, ένας κρίσιμος όρος που θέτει το ζήτημα της εξαίρεσης του ορίου της συνολικής ισχύος για τις ΑΠΕ για τα μη συνδεδεμένα νησιά, εφόσον η πρόταση εγκατάστασης των αιολικών πάρκων περιλαμβάνει την κατασκευή (από τους υποψήφιους επενδυτές) επαρκούς διασύνδεσης με το σύστημα της ηπειρωτικής χώρας. Είναι προφανές ότι η περίπτωση των τεσσάρων νησιών υπάγεται ακριβώς σ' αυτή την κατηγορία, αφού εκτός της Άνδρου και έμμεσα της Τήνου που είναι διασυνδεδεμένα μέ την Εύβοια, τώρα δρομολογείται η διασύνδεση με το ηπειρωτικό δίκτυο μέσω Λαυρίου. Κατά συνέπεια αφού το έργο της διασύνδεσης θα κατασκευαστεί από τη ΔΕΗ με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ 170 εκατ ευρώ, δεν είναι σαφές αν οι επενδυτές αφενός μεν επωφελούνται από τον μη περιορισμό της επιτρεπόμενης ισχύος των ανεμογεννητριών και αφετέρου γλυτώνουν το κονδύλι του κόστους. Αυτό όμως, αν γίνει αποδεκτό, θα αποτελέσει την πρώτη σοβαρή παραβίαση του νόμου και θα δικαιώσει όσους μιλάμε για κράτος προστάτη των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων. Και επειδή ζούμε σ' ένα γενικότερο τέτοιο κλίμα συναλλαγής της πολιτικής εξουσίας με μεγάλα εγχώρια και ξένα συμφέροντα, δεν μας εκπλήσσει η σπουδή να προχωρήσει αυτή η επένδυση.

Συνοψίζοντας τα παραπάνω, καταλήγουμε ότι καταψηφίζουμε κι εμείς μαζί με τους Δήμους των τεσσάρων νησιών, αυτή την υπερμεγέθη επένδυση, που εκτός από την καταστροφή και αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος και του τοπίου, θα συκοφαντήσει πάλι όπως έγινε πριν χρόνια στη Μήλο με τη γεωθερμία, μια φιλική προς το περιβάλλον ενέργεια.

Το ζητούμενο παραμένει η αξιοποίηση των ΑΠΕ χωρίς περιβαλλοντική επιβάρυνση και με κοινωνικό όφελος. Διότι επιτρέψτε μας, να πούμε ότι το όφελος του 1,7 % επί της προ Φ.Π.Α. τιμής πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας στον Διαχειριστή του Συστήματος που θα αποδίδεται στους Δήμους, αποτελεί σταγόνα στον ωκεανό της καταστροφής και απαξίωσης του νησιωτικού χώρου. Επιπλέον δεν μπορούμε να μιλάμε για κοινωνικό όφελος, χωρίς την αποφασιστική συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο επιχειρηματικό σχήμα διαχείρισης και αξιοποίησης των ΑΠΕ.

10/11/2011