Αρκετά «ώριμοι» χρήστες του διαδικτύου τα ελληνόπουλα
Τα στοιχεία που παρατίθενται αφορούν τη μειοψηφία των παιδιών που ανέφεραν ότι είχαν κάποια σχετική ριψοκίνδυνη εμπειρία σε όλη την Ευρώπη.
Μόλις 12% από τα 23000 παιδιά ηλικίας 9-16 ετών που ρωτήθηκαν στην Ευρώπη (σε 23 από τις 25 χώρες μέχρι στιγμής από εκείνες που συμμετέχουν στο δίκτυο EU Kids Online) λένε ότι έχουν ενοχληθεί ή αναστατωθεί από κάτι που είδαν στο διαδίκτυο. Αυτό συμπεριλαμβάνει το 9% των παιδιών ηλικίας 9-10 ετών. Παρόλα αυτά, τα περισσότερα παιδιά αναφέρουν ότι δεν έχουν ενοχληθεί ή αναστατωθεί από κάτι όσο διάστημα χρησιμοποιούν το διαδίκτυο. Μετά από σύγκριση ανάμεσα σε διάφορες χώρες, διαπιστώθηκε ότι οι εμπειρίες με διαδικτυακούς κινδύνους αφορούν σχεδόν τα 2/3 των παιδιών στην Εσθονία, τη Λιθουανία, την Τσεχία και τη Σουηδία. Ενώ μικρότερα ποσοστά εντοπίστηκαν σε Τουρκία, Πορτογαλία και Ιταλία. Στην περίπτωση της Ελλάδας αυτό ισχύει για το 1/3 των παιδιών, με αποτέλεσμα η χώρα μας να θεωρείται χώρα χαμηλού διαδικτυακού κινδύνου για τα παιδιά. Όπως προέκυψε από επιπλέον αναλύσεις, και δεδομένου ότι η εμπειρία κάποιου διαδικτυακού κινδύνου δε συνεπάγεται αναγκαστικά και κάποια επιβλαβή επίπτωση για τα παιδιά, τα παιδιά ηλικίας 9-16 ετών στην Ελλάδα που ενοχλήθηκαν ή αναστατώθηκαν από κάτι που είδαν ή συνέβη στο διαδίκτυο είναι πολύ λίγα ( 9%).
Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, το ποσοστό των παιδιών που λένε ότι "υπάρχουν πολλά καλά πράγματα για στο διαδίκτυο" φτάνει το 63%. Όπως έχει αποδειχθεί, η πιο εντατική χρήση των νέων τεχνολογιών, προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες και αναμφίβολα και περισσότερα οφέλη για τα παιδιά, αλλά ταυτόχρονα συνοδεύεται και από μεγαλύτερες πιθανότητες οι νεαροί χρήστες να έρθουν αντιμέτωποι με μια σειρά διαδικτυακών κινδύνων. Χρειάζεται, λοιπόν, μια προσεκτική διαχείριση των νέων τεχνολογιών καθώς κάθε προσπάθεια περιορισμού των δυνητικών κινδύνων συνεπάγεται και περιορισμό των δυνητικών ευκαιριών.
Στη χώρα μας, μόλις το 2% των παιδιών έχει ανταλλάξει μηνύματα ή εικόνες σεξουαλικού περιεχομένου, ενώ το 11% έχει λάβει τέτοιου είδους υλικό. Από αυτό δε το 11%, μόνο ένα 2% αναστατώθηκε (σχετικά) από την εμπειρία αυτή. Επίσης, το 3% των παιδιών δηλώνουν ότι έχουν υποστεί εξύβριση/εκβιασμό μέσω διαδικτύου (bullying). Μαζί με την Πορτογαλία, την Ιταλία και την Τουρκία, η Ελλάδα σημειώνει τα χαμηλότερα ποσοστά σχετικά με την εμπειρία αυτή.
Τα παιδιά στην Ευρώπη αρχίζουν να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο σε όλο και μικρότερες ηλικίες - κατά μέσο όρο η χρήση του διαδικτύου για πρώτη φορά είναι η ηλικία των 7 ετών στη Σουηδία και των 8 σε άλλες Βόρειες χώρες. Αντίθετα, στην Ελλάδα τα παιδιά ξεκινούν να χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο το διαδίκτυο στην ηλικία των 11 ετών, που είναι και ο μεγαλύτερος μέσος όρος ανάμεσα στις συμμετέχουσες χώρες. Εξετάζοντας και τις 25 χώρες του δικτύου EU Kids Online, το 1/3 των παιδιών ηλικίας 9-10 ετών χρησιμοποιούν το διαδίκτυο καθημερινά, ενώ για τα παιδιά ηλικίας 15-16 ετών, αυτό ισχύει σε ποσοστό 77%.
Ο πιο δημοφιλής χώρος πρόσβασης στο διαδίκτυο είναι το σπίτι (85%), και αμέσως μετά το σχολείο (63%). Βέβαια η πρόσβαση στο διαδίκτυο ποικίλει – 48% το χρησιμοποιούν μέσα στο υπνοδωμάτιό τους και το 31% μέσω κινητού τηλεφώνου ή μέσω άλλης συσκευής παλάμης. Η πρόσβαση μέσω συσκευής παλάμης ξεπερνάει το ένα στα πέντε παιδιά στη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το 11% των παιδιών ηλικίας 9-16 χρησιμοποιεί συσκευή παλάμης, για να συνδεθεί στο διαδίκτυο, ενώ το 68% χρησιμοποιεί κινητό τηλέφωνο.
Τελικά, φαίνεται ότι η αυξανόμενη χρήση βελτιώνει τον ψηφιακό αλφαβητισμό των παιδιών και τις ικανότητες ασφαλούς πλοήγησης. Σε αντίθεση με τον ηθικό πανικό που έχει προκύψει και ενισχύεται από τα μέσα ενημέρωσης, η έρευνα του Δικτύου EU Kids Online καταδεικνύει ότι ακόμα και σε μια χώρα με χαμηλό ψηφιακό αλφαβητισμό των ενηλίκων, όπως η Ελλάδα, τα παιδιά 9 έως 16 ετών εμφανίζονται ως "ώριμοι" και συνετοί χρήστες.
Όπως δήλωσε σχετικά η Δρ Λίζα Τσαλίκη, υπεύθυνη της ελληνικής ομάδας, "Ο γονικός έλεγχος στην Ελλάδα είναι αποτελεσματικός και μάλιστα ανεξάρτητα από το επίπεδο εκπαίδευσης των γονέων. Η περιορισμένη, δε, έκθεση των μικρών παιδιών σε σεξουαλικό περιεχόμενο είναι συναφής με τον αποτελεσματικό αυτό γονικό έλεγχο. Τέλος, παρά τα αρνητικά -κατά καιρούς- μηνύματα που έρχονται στο φώς της δημοσιότητας, τα μικρά παιδιά δεν ενδιαφέρονται να δουν πορνογραφικό υλικό, ειδικά όπως αυτό ορίζεται από τους ενήλικες".
Γενικά στοιχεία για την έρευνα του EU Kids Online ΙΙ
1. Η μελέτη EU Kids Online στοχεύει στην ενίσχυση της γνώσης των παιδιών και γονέων στην Ευρώπη σχετικά με τις εμπειρίες και τις πρακτικές που αφορούν την ασφαλέστερη χρήση του διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών, έτσι ώστε να προωθήσει ένα ασφαλέστερο διαδικτυακό περιβάλλον για τα παιδιά.
2. Οι συμμετέχουσες χώρες στο EU Kids Online ΙΙ είναι οι: Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Κύπρος, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Φιλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιθουανία, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Τουρκία και Μεγάλη Βρετανία.
3. Τα αποτελέσματα της έρευνας προέρχονται από συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν στο σπίτι με προσωπική επαφή και τυχαία διαστρωμάτωση του δείγματος από παιδιά σε όλη την Ευρώπη: 1000 παιδιά σε κάθε χώρα του Δικτύου, σε συνδυασμό με τους γονείς τους (1000 γονείς σε κάθε χώρα). Η πλήρης μεθοδολογία της έρευνας είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Δικτύου www.eukidsonline.net .
4. Η ελληνική ομάδα με την καθοδήγηση της Δρ. Λίζας Τσαλίκη, Λέκτορα του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, συμμετέχει στην πανευρωπαϊκή έρευνα του EU Kids Online II για την ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο, όπου συμμετέχουν 25 ευρωπαϊκές χώρες
