22% αύξηση των πτωχεύσεων στη δυτική Ευρώπη, ενώ μόνο η Ελλάδα είχε σχεδόν μηδενική αύξηση

1. Πτωχεύσεις Εταιρειών στη Δυτική Ευρώπη

Ενώ η τάση την τριετία 2005 – 2007 ήταν η μείωση του αριθμού των πτωχεύσεων (134.260 πτωχεύσεις επιχειρήσεων το 2007 έναντι 154.907 πτωχεύσεων το 2005), από το 2008 μέχρι και σήμερα αυτή η τάση έχει σαφώς ανατραπεί και μάλιστα ιδιαίτερα θεαματικά τη χρονιά που πέρασε.

Ο συνολικός αριθμός των εταιρειών οι οποίες πτώχευσαν στη Δυτική Ευρώπη το 2009 ανήλθε σε περισσότερες από 185.100 επιχειρήσεις έναντι κάτι λιγότερο των 152.000 επιχειρήσεων το 2008 (αύξηση 22% ή 33.200 επιχειρήσεις).

Είναι χαρακτηριστικό ότι και οι 17 χώρες που εξετάστηκαν είχαν σημαντική αύξηση των πτωχεύσεων, ενώ μόνο η Ελλάδα είχε σχεδόν μηδενική αύξηση. Πράγματι στην Ελλάδα το ποσοστό των επιχειρήσεων που πτώχευσαν αυξήθηκε κατά μόλις 1 εταιρεία (360 πτωχεύσεις το 2009 έναντι 359 πτωχεύσεων το 2008).

Από τις χώρες που εξετάστηκαν, η Ισπανία παρουσίασε τη μεγαλύτερη αύξηση στα ποσοστά πτωχεύσεων (94%), ακολούθησε η Ιρλανδία (81%), η Ολλανδία (53%) και η Δανία με 51%. Ενώ σε απόλυτα νούμερα, η Γαλλία είναι αυτή που σημείωσε τις περισσότερες πτωχεύσεις, ήτοι 6.080 περισσότερες πτωχεύσεις από το 2008 (ήτοι συνολικά 55.800 περιπτώσεις).

Μικρές σχετικά αυξήσεις σε πτωχεύσεις παρουσιάστηκαν στην Αυστρία (9%), στο Βέλγιο (11%), στη Γερμανία (16%) και στο Λουξεμβούργο (18%).

Κύρια αιτία αυτής της αυξημένης τάσης των πτωχεύσεων αποτελεί η επιδείνωση του επιχειρηματικού και οικονομικού περιβάλλοντος. Ειδικότερα, οι παράγοντες που επηρέασαν τον αριθμό των πτωχεύσεων ήταν η μείωση των κερδών, η αύξηση αθέτησης πληρωμών, ο περιορισμός των χρηματοδοτήσεων αλλά και δομικές αιτίες, όπως για παράδειγμα η έλλειψη ιδίων κεφαλαίων.

2. Ποσοστό συμμετοχής Τομέων Δραστηριότητας στις Πτωχεύσεις

Το 2009 στον Τομέα της Βιομηχανίας σημειώθηκαν πολύ περισσότερες πτωχεύσεις απ’ότι στα προηγούμενα χρόνια. Αυτό πρακτικά μεταφράζεται στο ότι 1 στις 9 περιπτώσεις πτωχεύσεων πέρσι επηρέασε μία βιομηχανική επιχείρηση ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2008 ήταν 1 στις 10. Τη μεγαλύτερη συμμετοχή στο σύνολο των πτωχεύσεων παρουσιάζει ο τομέας των Υπηρεσιών (37,7%) και ακολουθεί ο τομέας του Εμπορίου (30,2%) καθώς και ο τομέας των Κατασκευών (20,9%).

3. Πτωχεύσεις και Αγορά Εργασίας

Το αντίκτυπο των πτωχεύσεων στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας διαμόρφωσε τον αριθμό των ανέργων που προέρχονται από πτωχευμένες εταιρείες σε 1,7 εκατομμύρια, ήτοι 500.000 περισσότεροι άνεργοι σε σχέση με το 2008.

4. Δείκτης Πτωχεύσεων στη Δυτική Ευρώπη

Στον παρακάτω πίνακα αποτυπώνονται τα αποτελέσματα του δείκτη πτωχεύσεων (insolvency ratio) για κάθε μια από τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης που συμμετείχαν στη συγκεκριμένη μελέτη.

Όπως παρατηρούμε η Ελλάδα και η Ισπανία βρίσκονται στις χαμηλότερες θέσεις του συγκεκριμένου δείκτη με 4 και 16 πτωχευμένες επιχειρήσεις αντίστοιχα στις 10.000.

Αντίστροφα η Αυστρία με 235 πτωχευμένες επιχειρήσεις και το Λουξεμβούργο με 242 πτωχευμένες επιχειρήσεις στις 10.000, βρίσκονται στις υψηλότερες θέσεις του συγκεκριμένου δείκτη. Συνολικά ο Μέσος Όρος αυξήθηκε από 85 εταιρείες ανά 10.000 το 2008 σε 116,6 το 2009.

5. Πτωχεύσεις Εταιρειών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη

Ο συνολικός αριθμός των εταιρειών οι οποίες πτώχευσαν στην Ανατολική Ευρώπη ανήλθε σε 51.000 επιχειρήσεις το 2008 έναντι 35.400 επιχειρήσεων το 2008, αύξηση της τάξης του 44%.

Τη σημαντικότερη αύξηση στα ποσοστά των πτωχεύσεων παρουσίασε η Τσεχία (83%) και ακολούθησε η Λετονία (69%).

Αντίθετα με το 2008, καμία χώρα δεν παρουσίασε μείωση των πτωχεύσεων.

6. Πτωχεύσεις Εταιρειών στις Η.Π.Α.

Η εικόνα στις Η.Π.Α. είναι ακόμη χειρότερη αυτής των Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων ήτοι παρουσιάζεται μια απότομη αύξηση της τάξεως του 39,2% από το 2008 στο 2009 (60.600 πτωχεύσεις το 2009 έναντι 43.546 το 2008). Η εικόνα αυτή παραμένει η ίδια και στις πτωχεύσεις ιδιωτών -private individuals bankruptcies- όπου παρατηρείται αύξηση 32,3%.

Στις ΗΠΑ η αύξηση των πτωχεύσεων έχει επιδεινωθεί τα τελευταία 2 χρόνια. Παρατηρούνται παρόλ’ αυτά διαφοροποιήσεις στους τομείς της οικονομίας: π.χ. ο τομέας της Υγείας και της Ενέργειας παρουσιάζουν άμυνες ενώ οι κλάδοι της Αυτοκινητοβιομηχανίας και των Μεταφορών έχουν υποστεί το μεγαλύτερο πλήγμα.

Ο κος Νικήτας Κωνσταντέλλος, Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ICAP, ερωτηθείς για το πως εκτιμά την εξέλιξη της πορείας των Ελληνικών επιχειρήσεων για το 2010 έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Τα στοιχεία για την εξέλιξη των πτωχεύσεων στην Δυτική Ευρώπη, δηλαδή αύξηση των πτωχεύσεων των επιχειρήσεων κατά 22%, είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά εάν συνδυαστούν με το γεγονός ότι η χρηματοπιστωτική κρίση άρχισε να εμφανίζει τα σημάδια της στις χώρες της Ε.Ε., κυρίως το τελευταίο 4μηνο του 2008.

Όσον αφορά στην Ελλάδα, είναι χαρακτηριστικό ότι ο αριθμός των πτωχεύσεων είναι ιδιαίτερα χαμηλός σε σύγκριση με όλες τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Αυτό όμως δεν πρέπει να μας οδηγεί σε εσφαλμένα συμπεράσματα για το πόσες ελληνικές επιχειρήσεις ουσιαστικά πτωχεύουν το χρόνο. Για την ορθή λοιπόν εκτίμηση, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι συχνά ελληνικές επιχειρήσεις, χωρίς να κηρυχθούν δικαστικά σε πτώχευση, κλείνουν, δηλαδή διακόπτουν οριστικά τις εργασίες τους.

Πολλές συνεπώς εταιρείες καθίστανται στην πράξη ανενεργές ή αδρανείς, αλλά επειδή με βάση το Πτωχευτικό Δίκαιο της χώρας μας είναι δύσκολο να πτωχεύσουν δικαστικώς, αυτές οι επιχειρήσεις δεν καταγράφονται ως πτωχευμένες.

Κάνοντας αυτή τη διευκρίνιση, πιστεύουμε ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να επηρεάζονται έντονα και αρνητικά για αρκετό ακόμα διάστημα από την οικονομική κρίση.

Η εκτίμηση αυτή στηρίζεται και στο γεγονός ότι οικονομίες όπως αυτές της Ισπανίας, Ιταλίας και Πορτογαλίας, οι οποίες έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με την οικονομία της χώρας μας, παρουσίασαν το 2009 αύξηση των πτωχεύσεων κατά 94%, 40% και 36% αντίστοιχα.

Βάσει των παραπάνω θεωρούμε ότι και το 2010 θα είναι ένα πολύ δύσκολο έτος για τις Ελληνικές επιχειρήσεις ενώ προβλέπουμε ότι το 2011 θα μπορούσε να αποτελέσει έτος για την ουσιαστική ανάκαμψη τους, με την προϋπόθεση βεβαίως ότι θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στις αγορές και την οικονομία.

Οι κινήσεις που έχουν γίνει αλλά κυρίως προγραμματίζονται να γίνουν από την Ελληνική Κυβέρνηση, τις χώρες της Ευρωζώνης και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την τιθάσευση του δημοσιονομικού προβλήματος, την μείωση του κράτους, την τόνωση της αγοράς και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση και εάν τα μέτρα υλοποιηθούν με πειθαρχία, πιστεύουμε ότι σύντομα θα αρχίσουν να διαφαίνονται σημεία ανάκαμψης».

(Τα στοιχεία αυτά καθώς και τα αντίστοιχα στοιχεία άλλων χωρών της Ευρώπης συγκέντρωσαν, ανέλυσαν και μελέτησαν για κάθε χώρα οι εταιρείες-μέλη της FEBIS, όπως η ICAP Group για την Ελλάδα, ενώ η τελική ομαδοποίηση και επιμέλεια έγινε από την CREDITREFORM (Γερμανία). Όλα τα στοιχεία περιλαμβάνονται στη ετήσια μελέτη “Insolvencies in Europe 2009/2010”.)