Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον»

Με τη χρήση του νέου κανονισμού της Ε.Ε., ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 24 Ιουνίου 2010, επιτρέπεται για πρώτη φορά στην ιστορία των Διαρθρωτικών Ταμείων η σύσταση Επενδυτικών Ταμείων για επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε ιδιωτικές κατοικίες. Με τη σημερινή υπογραφή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης, το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ' οίκον» που ανακοινώθηκε τον περασμένο Μάρτιο και σχεδιάζεται από το ΥΠΕΚΑ, θα υλοποιηθεί μέσω Ειδικού Ταμείου Χρηματοδότησης (Ε.Τ.Χ.), διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής του, ενισχύοντας τα παρεχόμενα κίνητρα και μεγιστοποιώντας τα οφέλη για τους πολίτες.

Το Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ' οίκον», που αναμένεται να έχει σημαντική συμβολή στην προσπάθεια της χώρας για την επίτευξη των στόχων στην εξοικονόμηση ενέργειας, θα κινητοποιήσει κατά την περίοδο 2010 - 2012 επενδύσεις συνολικού ύψους 1 δισ. €. Η συνολική επένδυση στην πραγματική οικονομία θα προέρχεται τόσο από τους ίδιους πόρους του Ταμείου «Εξοικονομώ κατ' οίκον», όσο και από την κινητοποίηση πόρων του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Το αρχικό συνολικό κεφάλαιο του «Εξοικονομώ κατ' οίκον» για το 2010 ανέρχεται σε 396 εκ. €. Οι δημόσιοι πόροι του προγράμματος, ύψους 396 εκ. ευρώ προέρχονται από τα εξής Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ:

α) Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα 200 εκ. €

β) Π.Ε.Π. Αττικής 100 εκ. €

γ) Π.Ε.Π. Μακεδονίας - Θράκης (Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας) 35 εκ. €

δ) Π.Ε.Π. Θεσσαλίας-Στ.Ελλάδας-Ηπείρου (Περιφέρεια Στ.Ελλάδας) 25 εκ. €

ε) Π.Ε.Π. Μακεδονίας - Θράκης (Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας) 15 εκ. €

στ) Π.Ε.Π. Κρήτης και Νήσων Αιγαίου (Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου) 6 εκ. €

ζ) Ε.Π. Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 15 εκ. €

Το «Εξοικονομώ κατ' οίκον», το οποίο με τη μόχλευση και την ανακύκλωση των πόρων που προβλέπεται θα κινητοποιήσει πόρους ύψους 1 δισ. ευρώ περίπου για το 2010 - 2012 και στη συνέχεια θα κινητοποιεί ποσά ύψους περίπου 500 - 600 εκ. ευρώ κάθε 3 χρόνια.

Στόχος του «Εξοικονομώ κατ' οίκον» είναι να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες προκειμένου να προωθηθούν διαχρονικές και βιώσιμες επενδύσεις στον τομέα δράσης του, με την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Τη συνολική διαχείριση του Ε.Τ.Χ. «Εξοικονομώ κατ' οίκον» αναλαμβάνει το ΤΕΜΠΜΕ, το οποίο θα υπογράψει μέχρι το τέλος Ιουλίου τη σχετική Σύμβαση με το ΥΠΟΙΑΝ, το ΥΠΕΚΑ και τις Περιφέρειες που συνεισφέρουν τα πρόσθετα ποσά για τη σύσταση του και θα δημοσιεύσει ανοιχτή προκήρυξη - πρόσκληση ενδιαφέροντος προς τις Ελληνικές και Ευρωπαϊκές Τράπεζες για να συν-επενδύσουν και να διαχειριστούν τα αντίστοιχα ποσά στο επίπεδο των τελικών δικαιούχων - ιδιοκτητών ιδιωτικών κατοικιών.

Το Ταμείο θα συγχρηματοδοτεί άτοκα ή χαμηλότοκα δάνεια μέχρι 15.000 ευρώ ανά δικαιούχο, με πρόσθετο κίνητρο την απομείωση δανειακού κεφαλαίου, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση και πιστοποίηση των εργασιών.

Το «Εξοικονομώ κατ' οίκον», ανταποκρινόμενο πλήρως στις απαιτήσεις κοινωνικής ευαισθησίας και αλληλεγγύης, παρέχει κίνητρα που διαμορφώνονται σε 30% απομείωση δανειακού κεφαλαίου και άτοκο δάνειο για τα χαμηλά εισοδήματα, σε 15% απομείωση δανειακού κεφαλαίου και χαμηλότοκο δάνειο για τα μεσαία εισοδήματα, και τέλος σε χαμηλότοκο δάνειο για τα σχετικά υψηλότερα εισοδήματα.

Κύρια σημεία του Προγράμματος «Εξοικονομώ κατ' οίκον»:

Τα κίνητρα

Το Πρόγραμμα απευθύνεται σε πολίτες οι οποίοι, εισοδηματικά, εντάσσονται σε τρεις κατηγορίες, με διακριτά κίνητρα ανά κατηγορία:

· Κατηγορία Α

Ιδιοκτήτες επιλέξιμων στο πρόγραμμα κατοικιών, το ατομικό ή το οικογενειακό δηλωθέν εισόδημα των οποίων δεν ξεπερνά τις 15.000 € ή τις 25.000€ αντίστοιχα.

Για την κατηγορία αυτή, προβλέπεται χορήγηση ΑΤΟΚΟΥ δανείου, που δεν προβλεπόταν στο αρχικό σχήμα της ανακοίνωσης του Μαρτίου, και επιχορήγηση (με τη μορφή απομείωσης δανειακού κεφαλαίου) του 30% του επιλέξιμου προϋπολογισμού.

Δηλαδή ένας πολίτης που θα λάβει δάνειο 10.000 € θα αποπληρώσει 7.000 € άτοκα.

· Κατηγορία Β

Ιδιοκτήτες επιλέξιμων στο πρόγραμμα κατοικιών, το ατομικό ή το οικογενειακό δηλωθέν εισόδημα των οποίων βρίσκεται μεταξύ 15.000 και 30.000 € ή 25.000 και 50.000€ αντίστοιχα.

Για την κατηγορία αυτή, προβλέπεται χορήγηση χαμηλότοκου δανείου και επιπλέον επιχορήγηση (με τη μορφή απομείωσης δανειακού κεφαλαίου) για το 15% του επιλέξιμου προϋπολογισμού, που δεν προβλεπόταν στο αρχικό σχήμα.

· Κατηγορία Γ

Ιδιοκτήτες επιλέξιμων στο πρόγραμμα κατοικιών, το ατομικό ή το οικογενειακό δηλωθέν εισόδημα των οποίων υπερβαίνει τα παραπάνω όρια και μέχρι ύψος δηλωθέντος ατομικού εισοδήματος 45.000 € ή οικογενειακού εισοδήματος 65.000 €. Για την κατηγορία αυτή, το κίνητρο αφορά στη χορήγηση χαμηλότοκου δανείου.

Στην περίπτωση αίτησης πολυκατοικίας, ως ενιαίο κτήριο, δίνεται η δυνατότητα ένταξης των ιδιοκτητών διαμερισμάτων και της κατηγορίας Β στην κατηγορία κινήτρων Α, εφόσον το 50% του συνόλου των ιδιοκτητών επιλέξιμων κατοικιών ανήκει στην κατηγορία Α.

Το κόστος των ενεργειακών επιθεωρήσεων για τις κατηγορίες Α και Β θα επιχορηγείται στο 100%.

Τα νέα στοιχεία του προγράμματος

Αναλυτικότερα, με το νέο μηχανισμό, μέσω του Ε.Τ.Χ. «Εξοικονόμηση κατ' οίκον», επιτυγχάνεται:

- ο συνδυασμός των επιχορηγήσεων με άτοκα ή χαμηλότοκα δάνεια για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα

- η παροχή χαμηλότοκων δανείων και στα υψηλότερα εισοδήματα

- η επαναχρησιμοποίηση των δημόσιων κεφαλαίων που αφορούν στα δάνεια (ανακυκλούμενα δημόσια κεφαλαία)

- η διάθεση ανακυκλούμενων κεφαλαίων για ενέργειες Εξοικονόμησης Ενέργειας στον οικιακό τομέα, ανά τακτά χρονικά διαστήματα μέσω νέων κύκλων προκήρυξης, περίπου κάθε τρία χρόνια.

Σημαντικό όφελος για τη χώρα αποτελεί και το γεγονός ότι μέσω της ίδρυσης του Ταμείου επιτυγχάνεται η αυξημένη απορροφητικότητα κοινοτικών πόρων του ΕΣΠΑ για το 2010.

 Οφέλη για τους πολίτες

· Παρέχεται ρευστότητα (κεφάλαιο) στον πολίτη με τη μορφή δανείου ώστε να μπορεί να ξεκινήσει τις εργασίες χωρίς να βάλει δικά του χρήματα.

· Τα ανωτέρω δάνεια δίδονται με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους.

· Παρέχεται επιχορήγηση στις κατηγορίες χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων μειώνοντας σημαντικά το δανειακό κεφάλαιο.

· Παρέχεται δυνατότητα συμμετοχής στο πρόγραμμα σε πολίτες που με το παλαιό σχήμα δεν μπορούσαν να υπαχθούν σε αυτό (υψηλά εισοδήματα).

Επιπλέον υπενθυμίζονται τα πρόσθετα κίνητρα που έχουμε θεσπίσει με τον νέο φορολογικό νόμο 3842/2010 και αφορούν σε μείωση του οφειλόμενου φόρου που μπορεί να φτάσει και τα 600 € για δαπάνες 6.000 €.

Υλοποίηση Προγράμματος

Μετά την υιοθέτηση του Κανονισμού και τη σύσταση του Ταμείου προχωράμε μέσα τις επόμενες ημέρες σε προκήρυξη προς τις τράπεζες για συμμετοχή τους στις δράσεις του Ταμείου. Οι διαδικασίες, αναμένεται να ολοκληρωθούν στις αρχές Οκτωβρίου, οπότε οι πολίτες θα μπορούν να προσέλθουν στις συνεργαζόμενες τράπεζες για την υποβολή αιτήσεων. Ήδη όμως οι πολίτες θα μπορούν από τις αρχές Σεπτεμβρίου να καλέσουν ενεργειακό επιθεωρητή για τη διενέργεια της απαραίτητης ενεργειακής επιθεώρησης της κατοικίας τους. Η διαδικασία υποβολής των αιτήσεων θα διαρκέσει 2 μήνες και θα επιλεγούν εκείνες οι αιτήσεις που οδηγούν στην μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας ανά μονάδα κόστους.

Τα κριτήρια για τις επιλέξιμες κατοικίες δεν αλλάζουν, το πρόγραμμα αφορά σε κατοικίες που δεν είναι εξοχικές, έχουν κατασκευαστεί πριν το 1980, βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης μικρότερη ή ίση με 1.500 €/ τ.μ., βάσει της ενεργειακής επιθεώρησης έχουν καταταχθεί σε κατηγορία μικρότερη ή ίση της Δ και μπορούν με τις προτεινόμενες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας να αναβαθμισθούν κατά μία τουλάχιστον ενεργειακή κατηγορία.

Προκειμένου να διευκολυνθούν οι πολίτες στον έλεγχο των κριτηρίων ένταξης στο πρόγραμμα είναι άμεσα διαθέσιμα τα κάτωθι:

1. Σχέδιο της αίτησης, στο οποίο αποτυπώνεται σχεδόν το σύνολο των στοιχείων που θα ζητηθούν από τον πολίτη.

2. Η λίστα με τα δικαιολογητικά που θα πρέπει να προσκομισθούν με την αίτηση.

3. Οι κατηγορίες παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας, όπως έχουν εξειδικευτεί στη λεπτομέρειά τους.

Μικρές αλλαγές στα ανωτέρω μπορεί φυσικά να υπάρξουν μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής των συνεργαζόμενων τραπεζών. Να επισημανθεί ότι το σύνολο των δικαιολογητικών που υποβάλλονται με την αίτηση, εκτός ίσως από την οικοδομική άδεια, αφορά σε έγγραφα που ο πολίτης είτε έχει στην κατοχή του (π.χ. εκκαθαριστικό) και δεν χρειάζεται να τα αναζητήσει σε κάποια υπηρεσία είτε αφορούν σε συμφωνίες μεταξύ ιδιωτών (π.χ. απόφαση γενικής συνέλευσης πολυκατοικίας).

Τα βήματα της διαδικασίας ένταξης στο πρόγραμμα δεν αλλάζουν, έτσι:

1 Στο πρώτο στάδιο καλείται ενεργειακός επιθεωρητής για διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης βάσει της οποίας θα καθορισθεί η ενεργειακή κατηγορία της κατοικίας, οι προτεινόμενες παρεμβάσεις για αναβάθμιση κατά μια τουλάχιστον κατηγορία, η εξοικονόμηση που θα επιτευχθεί και το αντίστοιχο κόστος.

2 Στο δεύτερο στάδιο υποβάλλεται αίτηση συνοδευόμενη από τα απαραίτητα δικαιολογητικά σε συμβαλλόμενη τράπεζα. Σε περίπτωση πολυκατοικίας ως σύνολο κτηρίου υποβάλλεται αρχικά αίτηση από εκπρόσωπο της πολυκατοικίας και εν συνεχεία το σύνολο των αιτήσεων των ιδιοκτητών στο ίδιο υποκατάστημα. Είναι επιλέξιμες οι δαπάνες που αφορούν εργασίες που θα γίνουν μετά την έκδοση του πιστοποιητικού.

3 Υποδοχή των αιτήσεων από την τράπεζα / Έλεγχος δικαιολογητικών φακέλου / Έλεγχος επιλεξιμότητας της αίτησης βάσει των κριτηρίων.

4 Μετά το πέρας υποβολής αιτήσεων αξιολόγηση και κατάταξη βάσει κριτηρίου εξοικονόμησης ενέργειας προς κόστος παρέμβασης / Έκδοση Απόφασης υπαγωγής αιτήσεων / Κοινοποίηση της έγκρισης στη συμβαλλόμενη τράπεζα / Ενημέρωση Ωφελουμένου.

5 Υλοποίηση εργασιών.

6 2η Ενεργειακή επιθεώρηση / Έκδοση δεύτερου πιστοποιητικού / Έλεγχος ενεργειακής αναβάθμισης κατοικίας / Πιστοποίηση φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του έργου.

7 Η εκταμίευση του δανείου ξεκινάει με την απόφαση υπαγωγής. Για την ολοκλήρωση της εκταμίευσης και τη λήψη του πρόσθετου κινήτρου της επιχορήγησης ο ωφελούμενος προσκομίζει: α) τα παραστατικά των δαπανών β) το δεύτερο πιστοποιητικό ενεργειακής επιθεώρησης

8 Δειγματοληπτικός έλεγχος υλοποίησης φυσικού αντικειμένου από την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (Ε.Υ.ΕΠ.ΕΝ.) του ΥΠΕΚΑ.

9 Πιστοποίηση / Έλεγχος της ορθής εκτέλεσης της πράξης σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΕΣΠΑ.

Για την υποστήριξη των πολιτών τόσο κατά τη φάση λήψης της απόφασης για υποβολή αίτησης στο πρόγραμμα όσο και κατά τη φάση υλοποίησης του έργου και λήψης των ενισχύσεων, θα λειτουργεί, από την Πέμπτη 22/7 γραμμή αρωγής χρηστών (help desk) στο 801 11 36 300.

 Επιλέξιμες παρεμβάσεις

Οι παρεμβάσεις, που υποβάλλονται με την αίτηση για υπαγωγή στο πρόγραμμα, προκύπτουν βάσει των συστάσεων του Ενεργειακού Επιθεωρητή Κτηρίου και αφορούν στις κατωτέρω τρεις κατηγορίες επιλέξιμων παρεμβάσεων:

1. Αντικατάσταση κουφωμάτων (πλαίσια / υαλοπίνακες) και τοποθέτηση συστημάτων σκίασης.

2. Τοποθέτηση θερμομόνωσης στα εξωτερικά δομικά στοιχεία του κτηριακού κελύφους συμπεριλαμβανομένου του δώματος / στέγης και της πιλοτής.

3. Αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης και παροχής ζεστού νερού χρήσης.