Μητρικός Θηλασμός: Το πρώτο ανθρώπινο δικαίωμα

Η ημερίδα των Οικολόγων Πράσινων για το Μητρικό Θηλασμό που πραγματοποιήθηκε στις 5/11/11, κατά την Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού, στο πλαίσιο της Πανελλήνιας καμπάνιας των ΟΠ για το σημαντικό αυτό θέμα, έδωσε ευκαιρία για εξαιρετικά ενδιαφέρουσες συζητήσεις και για μερικά σημαντικά συμπεράσματα.

Το πρόγραμμα της ημερίδας άρχισε με την παρουσίαση του Δημήτρη Αδαμίδη, Διδάκτορα Παν/μιου Αθηνών, διευθυντή Παιδιατρικής Κλινικής Γ. Ν. Ξάνθης, Προέδρου της επιτροπής θηλασμού Γ. Ν. Ξάνθης, με τίτλο: «ΦΥΣΙΣ ΟΥΔΕΝ ΠΟΙΕΙ ΜΑΤΗΝ: Θηλάζοντας προγραμματίζουμε την άμυνα, τον μεταβολισμό και την προσωπικότητα του παιδιού» που εστίασε στα χαρακτηριστικά του μητρικού γάλακτος και στα οφέλη που το βρέφος και η μητέρα αποκομίζουν από το θηλασμό – ένα εκ των οποίων και η ... εξοικονόμηση χρημάτων! Συγκεκριμένα έδειξε με ποιους συγκεκριμένους αλληλεπιδρώντες συστατικούς παράγοντες και με ποιους μηχανισμούς το μητρικό γάλα, ως δυναμικό προϊόν, και συνεχώς προσαρμοζόμενο στις ακριβείς ανάγκες του κάθε βρέφους, χτίζει ένα γερό ανοσοποιητικό σύστημα και αποτελεί απολύτως επαρκή τροφή για το ανθρώπινο βρέφος, ενώ παράλληλα διδάσκει τον οργανισμό του μωρού να αναγνωρίζει τα φίλια από τα εχθρικά μικρόβια, αναπτύσσοντας μια μόνιμη ανοσολογική μνήμη, «μαθαίνοντας» από την δράση του ίδιου του μητρικού γάλακτος (τα κύτταρα του οποίου επιβιώνουν στο πεπτικό σύστημα του βρέφους). Τέλος παρέθεσε ερευνητικά δεδομένα που υποδεικνύουν ότι ο μητρικός θηλασμός μπορεί να προστατέψει από αλλεργίες, δερματίτιδα, ρινίτιδα, βρογχιολίτιδα, άσθμα, ωτίτιδα, λεμφώματα, παχυσαρκία, διαβήτη ΙΙ, υπέρταση, αθηροσκλήρωση, καρκίνους, κ.α.

Η Ελεάννα Ιωαννίδου, Δικηγόρος, Μέλος Θ.Ο. Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ΟΠ, πολύτεκνη μητέρα, δεν κατάφερε να είναι παρούσα, αφού η πριν από λίγες ημέρες γέννηση των δίδυμων κοριτσιών της δεν της επέτρεψε να ταξιδέψει.

Η Μαρία-Αδαμαντία Μαλλιαρού, Παιδίατρος , Διευθύντρια ΕΣΥ Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών,Μέλος της Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού, στην εισήγησή της με τίτλο: «Μητρικός θηλασμός: η κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα» παρουσίασε τα αποτελέσματα της πλέον πρόσφατης ευρείας μελέτης επί Ελληνικού πληθυσμού σε ιδιωτικά και δημόσια μαιευτήρια, που απεικονίζει τα ποσοστά των σύγχρονων Ελληνίδων που θηλάζουν αποκλειστικά τα μωρά τους: ενδεικτικά ανέφερε ότι παρότι η Ελλάδα είναι σε αρκετά καλή θέση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο όσον αφορά την έναρξη του θηλασμού και τη δήλωση των νέων μητέρων να θηλάσουν, ωστόσο, στον 6ο μήνα μόνο 19% των μωρών θηλάζουν και πολύ μικρότερο είναι το ποσοστό των μωρών που θηλάζουν αποκλειστικά, ενώ εξέθεσε τους παράγοντες που συνδέονται με τον θηλασμό στην Ελλάδα: γυναίκες από άλλη χώρα καταγωγής, μη καπνίστριες, με υψηλό επίπεδο μόρφωσης και εισοδήματος τείνουν θηλάζουν περισσότερο τα παιδιά τους. Τέλος, μίλησε για την κατάχρηση των ειδικών γαλάτων, που θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μέρος του μεγαλύτερους θέματος της βρεφικής και νηπιακής διατροφής, και για τις αλλαγές που επιβάλλεται να γίνουν στον τομέα της περιγεννητικής φροντίδας και κάλεσε τους ΟΠ να συμμετέχουν στις συνεδριάσεις της Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού.

Η Χρυσάνθη Σίβρη, Σύμβουλος Θηλασμού της La Leche League Ελλάδος, που με την εισήγησή της: «Λύσεις στα προβλήματα θηλασμού μέσα από τη βοήθεια μητέρας προς μητέρα»παρουσίασε την ιστορία και το έργο της οργάνωσης LLL στην Ελλάδα και του αλληλέγγυου και βιωματικού τρόπου μέσω του οποίου νέες μητέρες έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν με άλλες, έμπειρες, μητέρες και συμβούλους θηλασμού ώστε να «εκπαιδευτούν» σε όσα οι οικογένειες τους φαίνεται να έχουν ... ξεχάσει και τα μαιευτήρια τείνουν να μην εξηγούν αρκετά.

Η Καλλιόπη Μάλφα, Μαία, τέως πρόεδρος Συλλόγου Επιστημόνων Μαιών Αθηνών, Μέλος της Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού, μίλησε για την «Πρωτοβουλία για τα φιλικά προς τα βρέφη και τις μητέρες μαιευτήρια (Baby friendly hospitals initiative)», δηλαδή τα «Δέκα Βήματα», τα οποία ψηφίστηκαν για πρώτη φορά το 1989 από τον Π.Ο.Υ. και τη UNICEF, ώστε να υπάρχει γραπτή πολιτική για το θηλασμό, εκπαίδευση του προσωπικού υγείας, επαρκής πληροφόρηση των εγκύων, παροχή βοήθειας με επίδειξη, αποφυγή άλλης τροφής ή υγρού ή πιπίλας, rooming in, ενθάρρυνση του θηλασμού και δημιουργία ομάδων υποστήριξης για τις νέες μητέρες. Τέλος, μίλησε για τα πρώτα δύο ελληνικά μαιευτήρια που μόλις στις αρχές Νοεμβρίου 2011 πιστοποιήθηκαν ως φιλικά προς τα βρέφη.

Η Μαρία Φερτάκη, Πιστοποιημένη Σύμβουλος Γαλουχίας IBCLC, μίλησε για την «Τέχνη του θηλασμού» και έδειξε εξαιρετικά ενδιαφέροντα βίντεο που αποδεικνύουν ότι το ανθρώπινο βρέφος γνωρίζει μόνο του αμέσως μετά τη γέννηση πώς να φτάσει στο στήθος της μητέρας του για να θηλάσει και ότι, στο θέμα του μητρικού θηλασμού, αρκεί να εμπιστευτούμε τον μοναδικό άνθρωπο που πραγματικά γνωρίζει τι πρέπει να γίνει: το ίδιο το βρέφος. Επιπλέον αναφέρθηκε στο οικολογικό αποτύπωμα της παρασκευής, διανομής, χρήσης κτλ. των τεχνητών γαλάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση.

Η Κατερίνα Χρυσανθοπούλου, Συγγραφέας, μέλος ΘΟΥ ΟΠ, με αφορμή τον τίτλο της εισήγησής της :«Άνθρωποι, αγελάδες και πειραματόζωα: νέες μητέρες και θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα», μίλησε για το πώς η ίδια προσωπικά βίωσε την απόπειρα του κατεστημένου συστήματος «υγείας» να την προσανατολίσει προς τεχνητά επεξεργασμένα γάλατα αγελάδας και για το πώς η προσπάθειά της να κάνει το αυτονόητο, δηλαδή να θηλάσει το νεογέννητο μωρό της, απέκτησε πολιτικό περιεχόμενο, ως πράξη αντίδρασης στην άμετρη αλαζονεία της αγοράς, που αντικαθιστά το μητρικό γάλα με ένα εμπορεύσιμο, κερδοφόρο και αμφιβόλου ασφάλειας προϊόν, θέλοντας να κατασκευάσει από κάθε νέο άνθρωπο, έναν μικρό, πιστό και δια βίου καταναλωτή.

Ο Στέλιος Παπαβέντσης, Παιδίατρος, Συγγραφέας, Σύμβουλος Γαλουχίας ΙΒCLC, στην παρουσίασή του με τίτλο: «Επείγον χρέος προστασίας του μητρικού θηλασμού από την κυρίαρχη κουλτούρα των μπιμπερό» μίλησε για την υποχρέωση που έχουν η Πολιτεία και το Σύστημα Υγείας να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που ενεργά προστατεύει, προωθεί και υποστηρίζει τον μητρικό θηλασμό, δεδομένου ότι ο μητρικός θηλασμός αποτελεί την πιο αποτελεσματική προληπτική παρέμβαση δημόσιας υγείας για να μειωθεί η βρεφική νοσηρότητα και θνησιμότητα. Μίλησε για τους εχθρούς του μητρικού θηλασμού, δηλαδή τις εταιρίες παρασκευής ΕΓΑΒ [επεξεργασμένων γαλάτων αγελάδας για βρέφη], που προβλέπουν αύξηση κερδών 37% (κατά 11.5 δις δολάρια) κατά την 5ετία 2008-2013, τόσο από τα «απλά» όσο και από τα «ειδικά» γάλατα που πλασάρουν στις οικογένειες, ως «θεραπευτικά» των προβλημάτων που έχουν δημιουργήσει τα ίδια τα «απλά» ΕΓΑΒ... Αναφέρθηκε σε διαδικτυακό ερωτηματολόγιο του 2011 που αποδείκνυε σημαντικές παραβιάσεις του Διεθνούς Κώδικα Εμπορίας Υποκατάστατων Μητρικού Γάλακτος στο μαιευτήριο και τόνισε την ανάγκη για δημιουργία εθνικής καμπάνιας θηλασμού, για εκπαιδευτικά προγράμματα θηλασμού προς επαγγελματίες υγείας, διοικητές νοσοκομείων, πανεπιστήμια, κοινό, για αναστροφή της υπέρμετρης ιατρικοποίησης του τοκετού, για προγράμματα υποστήριξης θηλασμού σε χαμηλά κοινωνικο-οικονομικά στρώματα και για την επαρκή επ' αμοιβή άδεια μητρότητας, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό και τον ανεπίσημο τομέα.

Στην εκδήλωση απεύθυνε χαιρετισμό το μέλος της ΕΓ των ΟΠ, Γιάννης Χαραλαμπάκης, ο οποίος δήλωσε: «Τα πολύ χρήσιμα, κοινωνικά στοιχεία, που μας παρουσίασε η ΘΟ Υγείας, μας αποδεικνύουν από μια άλλη οπτική γωνία, το χαρακτήρα αυτής της κοινωνίας. Μιας κοινωνίας προσκολλημένης στους ανελέητους ρυθμούς της καθημερινότητας, καταναλωτικής, με "θρησκευτική" εμμονή προς την τεχνοεπιστήμη, απομεμακρυσμένη από τη φύση, που αναπτύσσει την αποξένωση μεταξύ μας ,από τις πρώτες, κιόλας, στιγμές της γέννησης. Τα κοινωνικά προβλήματα είναι προβλήματα πολιτισμού».

Την ημερίδα συντόνισε η Μαρία Σούμπαση, Σύμβουλος ΘΟΥ ΟΠ, που εκτός από τον χαιρετισμό στους εκλεκτούς ομιλητές, τόνισε την ανάγκη ύπαρξης συγκεκριμένης πολιτικής από πλευράς της πολιτείας για την διάδοση του Μητρικού Θηλασμού, την δημιουργία κατάλληλων δομών στήριξης της απόφασης της νέας μητέρας να θηλάσει, αλλά και την ανάγκη τήρησης του Διεθνούς Κώδικα Εμπορίας Υποκατάστατων Μητρικού Γάλακτος που ήδη έχει υιοθετηθεί από την χώρα μας. Δεσμεύτηκε σε μια συνέχιση της διάδοσης του μηνύματος του Μητρικού Θηλασμού από την Θεματική Ομάδα Υγείας των ΟΠ στην τοπική κοινωνία, με ανάλογες εκδηλώσεις και ανάπτυξη συνεργασιών, ώστε να καταστεί εμφανής η ωφελιμότητα και η αναγκαιότητα προώθησης συγκεκριμένων πολιτικών φιλικών προς τον θηλασμό.

Θα πρέπει τέλος να σημειωθεί ότι το Υπουργείο Υγείας δεν απάντησε καθόλου στο αίτημα του κόμματός μας για ενημέρωση σχετικά με τις τυχόν δράσεις του για την προώθηση του μητρικού θηλασμού και την πορεία υλοποίησής τους. Να υποθέσουμε ότι το Υπουργείο δεν θεωρεί αρκετά σημαντικό το θέμα, ώστε να ανταποκριθεί –έστω λεκτικά– στην πρόσκληση ενός πολιτικού φορέα να ασχοληθεί σοβαρά με το ζήτημα;

Στα πλαίσια της ίδιας καμπάνιας για το Μητρικό θηλασμό ακολούθησε εκδήλωση των Οικολόγων Πράσινων Κέρκυρας την Τετάρτη 16/11/2011 η οποία πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Κέρκυρας.

To συντονισμό της συζήτησης έκανε η Βέρα Κορωνάκη, μέλος της συντονιστικής επιτροπής της Θεματικής Ομάδας για την Υγεία και μέλος της ΠΚ Κέρκυρας των Οικολόγων Πράσινων. Ομιλήτριες ήταν η Μαρία Μάνδυλα- Κουσουνή, παιδίατρος, πρόεδρος της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Κέρκυρας, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας-Παραρτήματος Κέρκυρας και η Δήμητρα Μωυσιάδου, σύμβουλος θηλασμού, μέλους του Συνδέσμου Θηλασμού Ελλάδος-La Leche League Greece.

Η κυρία Μάνδυλα- Κουσουνή έκανε μια αναδρομή στην ιστορία εκθέτοντας αντιλήψεις και πρακτικές για το θηλασμό από την αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα, επισημαίνοντας ότι ο μητρικός θηλασμός είναι αξία διαχρονική. Αναφέρθηκε στα οφέλη του μητρικού θηλασμού για τη σωματική και ψυχική υγεία του παιδιού αλλά και της μητέρας τονίζοντας τη σημασία του για τη συναισθηματική τους σχέση και το αίσθημα ασφάλειας που δημιουργεί στο νεογνό και κατέληξε λέγοντας ότι κανένα υποκατάστατο δεν μπορεί να αντικαταστήσει το μητρικό γάλα.

Η κυρίαΔήμητρα Μωυσιάδου αναφέρθηκε στα 10 βήματα για επιτυχή μητρικό θηλασμό, που ψηφίστηκαν το 1989 στη Γενεύη από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και τη UNICEF λέγοντας ότι είναι πολύ σημαντικά και απαραίτητα για την υποστήριξη και προώθηση του μητρικού θηλασμού. Ανέφερε ότι έργο του Συνδέσμου Θηλασμού Ελλάδος-LaLecheLeagueGreece, που ιδρύθηκε στη χώρα μας το 1979, είναι η προσφορά πληροφόρησης, ενθάρρυνσης και υποστήριξης στις μητέρες που θηλάζουν τα παιδιά τους μέσα από τη βοήθεια από μητέρα προς μητέρα.

Και οι δύο ομιλήτριες επεσήμαναν την ανάγκη στήριξης της μητέρας από τους γιατρούς και τις μαίες καθώς και την ανάγκη θέσπισης μέτρων στον εργασιακό χώρο για να μπορεί η σύγχρονη γυναίκα να θηλάσει το μωρό της. Τόνισαν ότι η μητέρα πρέπει να είναι ενημερωμένη για τα οφέλη και τη διαδικασία του μητρικού θηλασμού για να μπορεί να διεκδικήσει το δικαίωμά της να έχει δίπλα της το μωρό της στο μαιευτήριο όλο το 24ωρο, να το θηλάσει χωρίς συγκεκριμένο ωράριο και να αντισταθεί σε πρακτικές αποθάρρυνσης του μητρικού θηλασμού που παρατηρούνται σε μαιευτήρια. Μετά τις ομιλίες ακολούθησε ενδιαφέρουσα συζήτηση με το κοινό.