Το σώμα μας μπορεί να αισθάνεται, να κινείται και να μαθαίνει μ' ένα διαφορετικό τρόπο

(εξερευνώντας μονοπάτια 'σωματικής ευαισθητοποίησης' διαμέσου του ρυθμού και της μουσικής)

Πώς θα σας φαινόταν αν κάποιος σας έλεγε πως θα μπορούσατε να κινηθείτε πάνω σε μια παρτιτούρα;!

Πώς θα αντιδρούσε το σώμα σας, αν ενεργοποιούσατε τα μέρη που μέχρι πρότινος χρησίμευαν για βάδιση και πρόσληψη τροφής (δηλ. πόδια και χέρια), για να εκφραστείτε μέσα από ρυθμικά μοτίβα και μουσικές φράσεις; Πώς τέλος, θα αισθανόσασταν, αν ανακαλύπτατε πως κάθε κίνησή σας είναι μοναδική, ενεργοποιώντας τη φαντασία και τη δημιουργικότητά σας, χωρίς απαραίτητα να χρειάζεται να την διδαχτείτε;

Τα άτομα που δεν έχουν σχέση με χορευτική προπαιδεία, νιώθουν στην αρχή λίγο άβολα, στο κάλεσμα της κίνησης του σώματος με διαφορετικούς τρόπους, από αυτούς που είχε συνηθίσει. Ακόμα και εκείνοι που συμμετέχουν σε ποικίλες αθλητικές δραστηριότητες, για λόγους υγείας ή αναψυχής, αισθάνονται 'μπλοκαρισμένοι' όταν κλίνονται να κινηθούν σε συγκεκριμένο ρυθμό ή με συνοδεία μουσικών ακουσμάτων. Βέβαια, ξεχνάμε ότι το σώμα μας ανταποκρίνεται ενστικτωδώς, και σχεδόν πάντα 'μέσα' στο ρυθμό, στο άκουσμα γνώριμων και αγαπημένων τραγουδιών, όταν απλά επιθυμούμε να χορέψουμε...Μόνο που τον χορό δεν τον εκλαμβάνουμε ως άσκηση-λανθασμένα βέβαια- αλλά ως διασκέδαση, ενώ αποτελεί συγκερασμό και των δύο...

Με τη μέθοδο διδασκαλίας που εφαρμόζεται στο Τ.Ε.Φ.Α.Α. – Παν/μιου Θεσσαλίας, στο μάθημα της Ρυθμικής (μια 'Ρυθμική' έξω από στερεότυπα), καλείται το σώμα να κινηθεί μέσα στο συγκεκριμένο ρυθμό, μεταφράζοντας ουσιαστικά κάθε ρυθμικό-μουσικό ερέθισμα σε προσωπική κίνηση-έκφραση, συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας, ανάλογα με τη ρυθμική αξία που ακούγεται. Κάθε ρυθμική αξία αντιστοιχεί σε συγκεκριμένη κατηγορία κινήσεων π.χ. ολόκληρα σε ισορροπίες, μισά σε αργά βήματα, τέταρτα σε περπάτημα, όγδοα σε τρέξιμο, δέκατα έκτα σε περιστροφές. Έτσι, ένα ρυθμικό-μουσικό ερέθισμα μπορεί να αποτυπωθεί με μια πληθώρα κινήσεων καθώς η κινητική αντίληψη του ρυθμού αλλά και η προσωπική έκφραση ποικίλει, ακόμα και στο ίδιο άτομο, ανάλογα με τη διάθεση και τη χρονική στιγμή. Ο συνδυασμός των ρυθμικών αξιών δημιουργεί τις κινητικές φράσεις, που δεν περιορίζονται σε συγκεκριμένα μοτίβα αλλά απεναντίας επεκτείνονται και ταυτόχρονα επεκτείνουν τις δυνατότητες του ατόμου να εξερευνήσει το σώμα του και την κίνησή του στο χώρο και στο χρόνο. Παράλληλα, το άτομο εξασκείται στην εναλλαγή του ρυθμού, προσαρμόζοντας ανάλογα τις μυϊκές ομάδες του ώστε να ανταποκρίνεται στα συνεχή μουσικά ερεθίσματα, ενώ ταυτόχρονα συγχρονίζεται με τα μέλη της ομάδας, γεγονός που επιφέρει ένα ενδιαφέρον αισθητικό αποτέλεσμα. Η αντιστοιχία του ρυθμικού μοτίβου σε μια πληθώρα κινήσεων της ίδιας κατηγορίας (π.χ. αιωρήσεις/ περιστροφές) βοηθά αφενός στην καλύτερη κατανόηση της κίνησης και αφετέρου στη διατήρηση/ απομνημόνευσή της για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. H πρωτοτυπία και η ιδιαιτερότητα της μεθόδου συνίσταται στην εφαρμογή των αρχών της 'καθοδηγούμενης ανακάλυψης', διαμέσου όμως της μουσικής και της σωματικής αντίληψης του ρυθμού.

Το σώμα μας μαθαίνει πολύ εύκολα να ανταποκρίνεται σε εξωτερικά ρυθμικά ερεθίσματα καθώς οποιαδήποτε ακούσια εσωτερική λειτουργία εμπίπτει και ακολουθεί το δικό της ρυθμό (κι αυτή άλλωστε η 'ευρυθμία' της απρόσκοπτης λειτουργίας των συστημάτων μας σηματοδοτεί και το επίπεδο της υγείας μας). Όταν λοιπόν ακούμε και συγχρονιζόμαστε με το ρυθμό ενός ακούσματος, χτυπώντας παλαμάκια ή απλά το πέλμα, δεν είναι δύσκολο να επεκταθούμε και να ενεργοποιήσουμε ολόκληρο το σώμα μας, συμπαρασύροντας έτσι και τα υπόλοιπα μέλη μας σε ένα ταξίδι- παιχνίδι αισθήσεων στα ανεξερεύνητα πελάγη της κίνησης, πέρα από στερεότυπα και προκαθορισμένα μοτίβα. Η μέθοδος μπορεί να έχει εφαρμογή σε όλες τις ηλικίες και στα δύο φύλα ενώ το κέρδος που αποκομίζεται είναι πολλαπλό, καθώς διευρύνεται ο αισθητικός- κινητικός και συνάμα ο γνωστικός και συναισθηματικός μας ορίζοντας, αφού εμπλεκόμαστε σε νέες δεξιότητες και αποκομίζουμε ευχάριστες εμπειρίες. Τι πιο ευχάριστο και ενδιαφέρον άλλωστε από τη δημιουργία μιας μοναδικής 'κινητικής παρτιτούρας', αντίστοιχα μοναδικής με μια μουσική σύνθεση, αλλά και με την ξεχωριστή προσωπικότητα του καθενός!

Υπεύθυνες διδασκαλίας:

Ελιζάνα Πολλάτου, επίκουρος καθηγήτρια, Τ.Ε.Φ.Α.Α.-Π.Θ..

Κωνσταντίνα Καραδήμου, Ε.Ε.Π., Τ.Ε.Φ.Α.Α.-Π.Θ.