Σπηλιά της Άσπρης Πέτρας: ένα από τα μυστηριώδη μέρη της Κω
-γράφει ο Γεωδίφης-
Βρίσκεται σε υψόμετρο 257 μέτρων, νοτιοδυτικά του νησιού, στο όρος Ζηνί. Σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από την Κέφαλο και 33 χιλιόμετρων από την πόλη της Κω μπορεί να συναντήσει κανείς αυτόν τον πραγματικά πανέμορφο χώρο.
Στη σπηλιά της Άσπρης Πέτρας, τον Ιούνη του 1922, βρέθηκαν σημαντικά ευρήματα προϊστορικής εποχής.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Βασίλη Χατζηβασιλείου οι Ιταλοί Alesandro Della Sefa -διευθυντής της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Αθήνα και ο Doro Levi, από τις 3 έως τις 17 του Ιούνη του 1922, ξέθαψαν πολύ σπουδαία αρχαία ευρήματα.
Στην σπηλιά βρέθηκαν θραύσματα πήλινων δοχείων, ανθρώπινα απολιθώματα, μυλόπετρες, κομμάτια αγγείων, λίγες λεπίδες από οψιδιανό του Γυαλιού και υπολείμματα τροφών. Το σημαντικό αυτού του σπηλαίου πρέπει να τονιστεί. Κάποτε ήταν τόπος λατρείας.
Έχουν ανακαλυφθεί ευρήματα όχι μόνο της προϊστορικής εποχής, αλλά και μεταγενέστερων χρόνων - μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή. Θεωρείται ως ένα από τα παλαιότερα μνημεία του νησιού.
Σύμφωνα με τις τότε διαπιστώσεις των Ιταλών, χρονολογικά τα ευρήματα τοποθετούνται στην πρώιμη Νεολιθική εποχή. Ωστόσο ο Ιταλός αρχαιολόγος Morricone υποστήριξε αργότερα ότι τα ευρήματα δεν ανάγονται στην νεολιθική εποχή αλλά στην πρωτοελλαδική-πρώιμη εποχή του χαλκού ανάμεσα στο 2900-2100 Π.χ, και προέρχονται από τις μετακινήσεις των Πελασγών, οι οποίοι έφτασαν στην Κω από την Μικρασία όσο και την ηπειρωτική Ελλάδα. Tην άποψη του Morricone αποδέχονται σήμερα και οι Έλληνες αρχαιολόγοι.
Η σπηλιά είναι ηλικίας 140 -100 εκ. χρόνων και αποτελείται από τεφρόλευκους χαρακτηριστικούς ασβεστόλιθους. Τα υλικά από τα οποία κατασκευάστηκε προέρχονται από έναν θαλάσσιο χώρο όπου πριν από εκατ. χρόνια κυριαρχούσε- χαμένη σήμερα- μία υποθαλάσσια οροσειρά (ύβωμα) στο Αιγαιακό χώρο.
Σήμερα αυτή η ράχη ονομάζεται ζώνη του Γαβρόβου από τους γεωεπιστήμονες.
Τα πετρώματα της σπηλιάς φέρουν σημάδια από το μακρύ γεωλογικό παρελθόν τους και για τον λόγο αυτό είναι έντονα παραμορφωμένα. Πρέπει να τονίσω ότι στην ουσία πρόκειται για δύο βράχους που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα πολύ μεγαλύτερο σπήλαιο αν δεν υπήρχε ένα ρήγμα το οποίο θα τα χώριζε.
Η Άσπρη Σπηλιά που σημειώνω στον χάρτη με την θέση 2 έχει την ίδια φυσική εξέλιξη με την πιο γνωστή σε όλους μας σπηλιά αφού έχει την ίδια λιθολογία και ηλικία.
Το ρήγμα της Άσπρης Πέτρας, έχει μήκος τουλάχιστον 2 χιλιόμετρα και θεωρείται υπεύθυνο για την δημιουργία του μοναδικού φυσικού τοπίου της περιοχής. Χωρίς αυτό ίσως να μην είχε δημιουργηθεί ποτέ η σπηλιά που φιλοξένησε τους πρώτους Κώους.Το ρήγμα χάνεται, νοτιοανατολικά, στα πεντακάθαρα νερά του όρμου της Κεφάλου ωστόσο το χερσαίο τμήμα του δείχνει ότι είναι ακόμη ζωντανό και ανήσυχο.
Η ηλικία του ρήγματος είναι μεταγενέστερη από εκείνη των ασβεστολιθικών σχηματισμών. Μπορείτε να δείτε φωτογραφίες που πήρα πρόσφατα από την περιοχή. Κρίμα που δεν υπάρχει κάποια πινακίδα που να παρουσιάζει στους φιλοξενούμενους την ιστορική και γεωλογική ιδιαιτερότητα της.
Πως δημιουργήθηκε η σπηλιά;
Οι σπηλιές από ασβεστόλιθο διαμορφώνονται από τα νερά βροχής και την διάβρωση. Όπως το νερό της βροχής πέφτει μέσω της ατμόσφαιρας, απορροφά το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), δημιουργώντας ανθρακικό οξύ. Αυτό το ελαφρώς όξινο βρόχινο νερό διαβρώνει τον ασβεστόλιθο. Η ροή του νερού τόσο πάνω ή κάτω από την επιφάνεια, διαλύει τον ασβεστόλιθο δημιουργώντας αυτές τις γεωμορφές.
Ένα σημείο σύγχυσης σχετικά με τις σπηλιές είναι ότι πολλοί άνθρωποι πιστεύουν οι ασβεστολιθικές και οι καρστικές σπηλιές είναι συνώνυμες. Γιατί; Επειδή στη συντριπτική πλειοψηφία τους στη Γη αποτελούνται από καρστικό ασβεστόλιθο! Οι σπηλιές Καρστ σχηματίζονται από διάλυμα νερού σε οποιοδήποτε υδατοδιαλυτό πέτρωμα και όχι μόνο σε ασβεστόλιθο. Μεταξύ των άλλων ουσιών και των βράχων καρστικής τοπογραφίας που διαλύονται και μπορούν να δώσουν σπηλιές είναι: ο πάγος, το αλάτι, ο γύψος , ο χαλαζίτης και ο γρανίτης. Όλα αυτά ονομάζονται σπηλιές καρστικού τύπου. Όμως, για την ιστορία, η Άσπρη Πέτρα είναι ένα ασβεστολιθικό σπήλαιο.
